تأکید سیف بر حذف نشدن آمار بانک مرکزی

تصمیم اخیر شورای عالی آمار درباره انتشار آمار اقتصادی توسط مرکز آمار ایران موجب شد که رییس کل بانک مرکزی در همین زمینه و اینکه کار بانک مرکزی درخصوص تولید آمار اقتصادی ادامه خواهد داشت، به ارائه توضیحاتی پرداخت. به گزارش ایسنا، ولی‌الله سیف درباره انتشار آمار اقتصادی توسط مرکز آمار ایران توضیح داد: تصمیم اخیر موضوع جدیدی نیست. همان‌گونه که می‌دانید در عین حال که در ماده 54 قانون برنامه پنجم توسعه، اصولاً مرکز آمار ایران مرجع رسمی اعلام و انتشار آمار در کشور معرفی شده است، ولی در بند «ج» همین ماده چنین آمده است: «به دستگاه‌های اجرایی اجازه داده می‌شود در حدود وظایف قانونی خود و در چارچوب ضوابط و استانداردهای مورد تأیید شورای عالی آمار نسبت به تولید آمار تخصصی حوزه مربوط به خود اقدام کنند.»

وی ادامه داد: بر همین اساس، بانک مرکزی و مرکز آمار ایران طی سال‌های گذشته در یک چارچوب منطقی و تقسیم کار مناسب مبتنی بر سوابق تاریخی و واقعیات و نیازهای جامعه به ایفای وظایف خود پرداخته و مطابق قانون عمل کرده‌اند. برهمین مبنا، این بانک در آینده نیز به فعالیت‌های آماری خود ادامه خواهد داد و این امر مغایرتی با تصمیم اخیر ندارد. نظر اینجانب آن است که فعالیت‌های آماری بانک مرکزی و مرکز آمار در حمایت و تکمیل یکدیگرند و نه جانشین و مزاحم یکدیگر.

بنا بر اعلام بانک مرکزی، سیف همچنین در ارتباط با سابقه و اهمیت آمار در کشور و نقش و جایگاه بانک مرکزی توضیح داد: همان‌طور که می‌دانید، آمار بازگوکننده عملکرد سیاست‌های قبلی، نشان‌دهنده وضعیت جاری و همچنین چراغ راه برای رسیدن به آینده است. واضح است که نظام سیاست‌گذاری پولی، ارزی و اعتباری که به تحقق توسعه پایدار و به‌ویژه در نظام اسلامی به برپاکردن قسط توجه دارد باید از اطلاعات سازگار و قابل اطمینان و بهنگام استفاده کند. نظام بانکداری از زمانی که در ایران شکل گرفت حسب ضرورت، اقدام به تشکیل یک مجموعه آماری منسجم کرد و چنانچه به سابقه نظام بانکداری توجه داشته باشیم و ادبیات این موضوع را مرور کنیم در‌می‌یابیم که بانک ملی ایران از اوان تأسیس -که البته در آن زمان عهده‌دار وظایف بانک مرکزی هم بود - به ایجاد یک نظام جمع‌آوری، پردازش و تولید اطلاعات اقدام کرده بود و در طول حدود 80 سال همواره در جهت ارتقای و تقویت نظام آماری خود تلاش کرده است. البته باید اشاره کنم پس از تأسیس بانک مرکزی وظایف بانکدار مرکزی از بانک ملی به بانک‌مرکزی انتقال یافت و به تبع آن نظام آماری هم به بانک مرکزی منتقل شد.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: نظام آماری بانک مرکزی با یک سابقه 80 ساله نه‌تنها در سیاست‌گذاری پولی، بلکه در تمام سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های اقتصادی کشور و در تمام برنامه‌های توسعه، سیاست‌گذاران را در جهت اتخاذ تصمیم‌های مهم و کلیدی یاری کرده است. در عین حال جامعه دانشگاهی، علمی و پژوهشی، حوزه تقنین و حوزه قضایی و دادگاه‌ها را هم از داشتن اطلاعات مورد اطمینان بهره‌مند کرده و همزمان در سطح بین‌المللی نیز نماینده فعال و مورد اطمینانی برای کشور بوده است. همچنین در آخرین بررسی صندوق بین‌المللی پول در سال 2012 که از سازمان‌های آماری ایران انجام شد در عمده موارد، آمار بانک مرکزی منطبق بر استانداردهای بین‌المللی شناخته شد و این بانک را به‌عنوان رابط رسمی آماری بین صندوق و کشور ایران معرفی کردند. در حال حاضر آمار تولید شده بانک مرکزی علاوه بر پاسخگویی به نیاز کارشناسان و تصمیم‌سازان داخلی، به‌عنوان مأخذ انتشار اطلاعات نهادهای شناخته شده بین‌المللی نیز به حساب می‌آید.

رییس کل بانک مرکزی در پاسخ به این پرسش که باوجود قدمت آماری بانک مرکزی، آیا صحیح است که هم بانک مرکزی و هم مرکز آمار ایران این آمار را تولید کنند، گفت: به نظرم این امر نه‌تنها اشکال ندارد، بلکه نقطه مزیتی برای نظام آماری کشور نیز به شمار می‌رود. به هر حال این یک واقعیت است که بانک مرکزی از دیرباز (از سال 1315) به تولید آمار اقتصادی اقدام کرده است و اگر به‌عنوان مثال نرخ تورم را در نظر بگیریم، از جوانب مختلف این آمار مورد استفاده قرار می‌گیرد. اول اینکه نرخ تورم که عموماً به منظور ارزیابی عملکرد‌ اقتصاد کشور و ارائه چشم‌انداز آتی کاربرد دارد در تواتر مناسب و بیشتر در تواتر ماهانه به منظور گزارش از وضعیت اقتصادی منتشر می‌شود.

به گفته وی، هدف دوم تکمیل سری زمانی برای مقاصد تحقیقی، پژوهشی و علمی است که از این منظر سرمایه اجتماعی ارزشمندی در کشور ما محسوب می‌شود. هدف سوم استفاده در محاکم و مراجع قضایی، تمدید قراردادها، محاسبه ارزش روز دیون و مهریه‌ها و قس علیهذا که از این نظر هم یک سری زمانی طولانی‌مدت از ضروریات خواهد بود. اگر به این موارد توجه کنیم درمی‌یابیم که سری زمانی طولانی و سازگار به‌شدت مورد نیاز جامعه است. در این رابطه آمار بانک مرکزی نیازهای موجود را پاسخ می‌دهد. به هرحال ما تلاش‌های مرکز آمار را نیز بسیار مهم و مفید می‌دانیم. شخصاً اعتقاد دارم این امر که دو دستگاه مستقل در کشور به تولید آمار بپردازند و یکدیگر را کنترل کنند مزیت مناسبی دارد. خوشبختانه در طول چند سالی که آمار موردنظر به‌صورت همزمان تولید می‌شود، روندها و متوسط ارقام همدیگر را تأیید می‌کنند.

وی در پاسخ به این پرسش که حذف بانک مرکزی از حوزه انتشار به مصلحت کشور است و در صورت بروز، این امر چه عواقبی در پی خواهد داشت؟ گفت: اساساً حذف بانک مرکزی از حوزه آمار مطرح نیست و شورای‌عالی آمار همچنین چیزی نگفته و قانون برنامه پنجم توسعه هم درخصوص تولید آمار توسط دستگاه‌های تخصصی تکلیف را مشخص کرده است. آمار تولیدی و منتشر شده توسط بانک مرکزی نیز همگی آمار تخصصی و مورد نیاز این بانک است و به عبارت دیگر، بانک مرکزی از استفاده‌کنندگان اصلی و عمده آمار تولید شده خود بوده است.