برنامه‌های جهانی برای اهدای کتاب

اهدای کتاب به نیازمندان در دنیا سابقه زیادی دارد. تکنولوژی هم به کمک این ماجرا آمده و سایت‌های زیادی برای بخشیدن کتاب و فرستادن آنها به نقاط مختلف ساخته شده‌اند. این سایت‌ها مناطقی را که در آن به کتاب‌های هدیه شده بیشتر نیاز است، شناسایی می‌کنند و اطلاعاتش را در اختیار کاربران‌شان قرار می‌دهند. سایت betterworldbooks یکی از این سایت‌هاست که براساس نقشه‌اش آمریکای مرکزی و آفریقا و بخش‌هایی از آسیا مناطق اصلی نیازمند کتاب هستند و نقاطی برای ارسال کتاب‌ها تعیین شده‌اند. هر کدام از نقاطی که در نقشه مشخص شده‌اند شرحی دارند که نشان می‌دهد کتاب‌های ارسالی به آنجا دقیقا از چه جور جایی سر در می‌آورند. مثلا اگر روی نقشه به قسمت چین بروید عبارت «پروژه مدرسه سانتی» را می‌بینید؛ توضیحی که نشان می‌دهد کتاب‌های ارسالی به چین راهی یک مدرسه می‌شوند.

به ازای هر کتابی که از سایت بخرید، یک کتاب به یک نیازمند اهدا می‌شود. کتاب‌ها از طریق هزاران مرکز خیریه و ان‌جی‌اوهایی که با betterworldbooks در ارتباطند به دست نیازمندان کتاب می‌رسد. بعضی از نهادهای جهانی مثل «جایی برای خواندن» که در کشورهای مختلف پایگاه دارند از همکاران اصلی این برنامه هستند و کتاب‌ها را در پایگاه‌های کشورهای مختلف دریافت می‌کنند. براساس آمار این سایت بیش از 740هزار دلار سرمایه‌گذاری برای افزایش سوادآموزی و آموزش تا به حال از این طریق انجام شده است. اهدای کتاب به آفریقا با اقدام کوچکی در سال 2003 شروع شد. اما با کتاب‌های سطح بالاتر دانشگاهی ادامه پیدا کرد. در سال 2010، حدود 1.9میلیون کتاب به 23 کشور آفریقایی ارسال شد که با حمایت‌های مردمی و خرید از این سایت ممکن شده بود. همچنین بیش از 9.4میلیون دلار به سوادآموزی و بیش از 12میلیون دلار هم به کتابخانه‌های این کشورها کمک شد.

علاوه بر سایت‌های بزرگ، بعضی از سایت‌ها و وبلاگ‌های شخصی هم اقداماتی برای اهدای کتاب‌ها انجام می‌دهند. یکی از کاربران علاقه‌مند به بخشیدن کتاب در پستی در سایتش نوشته: «من عاشق کتابم. از همه کتابفروشی‌هایی که از کنارشان می‌گذرم حداقل یک کتاب می‌خرم. اما متوجه شده‌ام بعضی از کتاب‌هایم را هیچ وقت دوباره نمی‌خوانم. علاوه بر این جای زیادی اشغال کرده‌اند و نمی‌توانم همه‌شان را نگه دارم، اما نمی‌خواهم بی‌هدف دور بریزم‌شان. تصمیم گرفته‌ام لذت خواندن کتاب‌هایم را به بخشیدن‌شان با دیگران تقسیم کنم. کتاب‌های خوانده شده را می‌شود به مکان‌های زیادی اهدا کرد. حتی در بعضی از این مکان‌ها می‌توانید از شرایط کاهش مالیات به خاطر فعالیت‌های خیریه برخوردار شوید.» او در ادامه چند مکان مناسب برای بخشیدن کتاب در شهرش را معرفی کرده است. بعضی از آنها کتابخانه‌ها و مکان‌های شهری هستند و بعضی دیگر سایت‌هایی که کتاب‌های اهدا شده را جمع‌آوری می‌کنند.

Booksforafrica یکی از سازمان‌های مردم‌نهادی است که برای کشورهای آفریقایی کتاب جمع می‌کند. سایت این سازمان راه‌های مختلف اهدای کتاب را معرفی کرده که شامل ارسال با پست و تحویل حضوری می‌شود. هزینه ارسال هر کتاب به آفریقا 50 سنت می‌شود و اهدا‌کنندگان کتاب می‌توانند خودشان این هزینه را هم تقبل کنند. کتاب‌های مورد نیاز برای هر زمان در سایت درج می‌شود تا در اولویت افراد برای اهدا کردن باشند. کتاب‌هایی که حالا در لیست مورد نیاز برای آفریقا هستند شامل کتاب‌های عامه‌پسند، کتاب‌های جدید با عمر کمتر از 15 سال، کتاب‌های درسی جدیدتر از سال 2000، کتاب‌های مرجع مثل واژه‌نامه‌ها و دیکشنری‌های جدیدتر از 2005، کتاب‌های پزشکی و فناوری و حقوق جدیدتر از سال 2000، کتاب‌های مذهبی مثل انجیل که جداگانه بسته‌بندی شده باشند و کتاب‌های مدرسه‌ای هستند. بعضی از کتاب‌ها هم برای ارسال به آفریقا پذیرفته نمی‌شوند. از جمله مجله‌ها، کتاب‌های عروسی و دکوراسیون، آشپزی، بیوگرافی، زبان خارجی به‌جز فرانسه، موسیقی و جنایی و هر چیزی که «کشتن»، «مردن» و «جنایت» و... در عنوانش باشد.

Booksforsoldiers هم سایت دیگری است که کتاب‌های اهدا شده را به دست سربازان می‌رساند. این سایت از سال 2003 بیش از 30 میلیون دلار کتاب به سربازان آمریکایی در نقاط مختلف جهان رسانده و پایگاه آن در کارولینای شمالی است. صاحب این سایت در شرحی درباره کارش نوشته: «در طول جنگ اول خلیج فارس بسیاری از دوستان من مجبور شدند برای جنگ به عراق بروند. بسیاری از آنها دچار خستگی ناشی از زمان‌های بیکاری بودند و محدودیت‌های زیادی برای سرگرم کردن خودشان داشتند. من کتاب‌های زیادی داشتم که نمی‌خواستم‌شان و به جای فروش آنها در کتابفروشی دست دوم تصمیم گرفتم با همکاری دوستانم 2000 کتاب برای سربازان بفرستم. بعد از جنگ یادداشت‌های زیادی از سربازان دریافت کردم که برای این کار از من تشکر کردند. آنها کسانی بودند که یکی از کتاب‌هایم به دست‌شان رسیده بود.» برنامه‌های بی‌شماری در جهان به دنبال ساعت‌های بیکاری و جیب‌های خالی می‌گردند تا آنها را با کلمات پر کنند.