فعالان بخش خصوصی در گفت و گو با «فرصت امروز» مطرح کردند / برقراری مراودات بانکی «اسنپ بک» را کمرنگ می کند

محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشور در بیست و دومین نشست هیأت نمایندگان اتاق تهران در پاسخ به فریال مستوفی درباره نگرانی سرمایه گذاران خارجی از اسنپ بک در برجام، این بند را تضمینی بر برجام تعبیر کرده است؛ بندی که شاید در ابتدای به ثمر نشستن برجام در مقایسه با حجم اثرگذاری توافقات و برداشتن تحریم ها کمتر به چشم آمد، اما به گفته فریال مستوفی، عضو اتاق تهران و رئیس کمیته سرمایه گذاری خارجی این اتاق، مورد سوال اغلب سرمایه گذاران خارجی از بخش خصوصی ایران است. آنها می پرسند احتمال تمدید تحریم ها و نیز روند سیاست های خارجی ایالات متحده آمریکا، چه آثاری می تواند بر قراردادهای خارجی منعقد شده کشور داشته باشد؟

بسیاری از سرمایه گذاران خارجی از اسنپ بک (روند بررسی اختلاف در اجرای برجام) و احتمال بازگشت تحریم ها نگرانند و نمی دانند در این صورت با سرمایه گذاری آنها چه برخوردی خواهد شد. ظریف اسنپ بک را تضمین و نه تهدید دانست و در توصیه ای به بخش خصوصی، ارتباطات و تبادل بالای تجاری را با شرکت های خارجی راهی برای پایین آمدن احتمال اسنپ بک پیشنهاد کرده بود. پاسخی که به نظر می رسد فریال مستوفی را راضی نکرد.

این عضو اتاق تهران در گفت وگو با «فرصت امروز»، نگرانی از وقوع اسنپ بک در میانه کار و فعالیت و حضور سرمایه گذاران در ایران را مهم ترین دغدغه آنها می داند. به گفته مستوفی،سرمایه گذاران خارجی نگرانند که اگر در میانه کار و پس از آغاز سرمایه گذاری، مشکلی پیش آمد و تحریم ها برگشت چه تکلیفی دارد و با سرمایه آنها چه برخوردی خواهد شد.

این عضو اتاق تهران می گوید: اگرپروژه ای در حال اجرا بود و به هر دلیلی اسنپ بک پیش آمد و سرمایه گذار نتواند کارش را تمام کند برای این وضعیت تعریفی وجود ندارد، شاید ضمانتی هم نمی شود داد، اما این دغدغه سرمایه گذار خارجی است و دولت باید راهکار و پاسخی برای این مسئله داشته باشد.

مستوفی با اشاره به صحبت های وزیر امور خارجه مبنی بر اینکه ما هم می توانیم در زمان لازم تصمیم بگیریم و اسنپ بک کنیم، این توانایی را اهرمی برای برطرف کردن نگرانی سرمایه گذاران خارجی نمی داند. این عضو اتاق تهران همچنان معتقد است، اسنپ بک تهدید کننده است.

او می گوید:  به نظرمن مسئله باید به این شکل باشد که در زمانی که تحریم ها برداشته شده و شرکتی برای سرمایه گذاری به ایران می آید شامل اسنپ بک نباشد.

اما محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات ایران از زاویه دیگری به اسنپ بک نگاه می کند و تحلیل دیگری از این مسئله دارد. او معتقد است از آنجایی که موضوع سرمایه گذاری خارجی دقیقا به مراودات بانکی بر می گردد به حل این مشکل هم ارتباط دارد. او می گوید: با برقرار شدن روابط بانکی سرمایه گذار خارجی دیگر هیچ نگرانی نخواهد داشت. چون گرم شدن روابط بانکی این پیام را برای سرمایه گذاران خارجی دارد که شرایط به حالت عادی بازگشته است.

سرمایه گذاران ترسی از اسنپ بک در برجام نخواهند داشت، چون احتمالش و نگرانی از آن بسیار کمتر می شود. او انتقادی هم از برخورد مسئولان کشور در پاسخ دهی به این موضوع دارد. رئیس کنفدراسیون صادرات می گوید: اینکه ما در جایگاه مسئولیتی خودمان بگوییم مشکلی نیست و هر طرفی عدول کند، طرف دیگر هم این اختیار را دارد، پاسخ قانع کننده ای نمی تواند باشد. به نظرمن این توافقات برای این انجام نشده است که ما یا طرف های دیگر هر موقع خواستند شرایط را به دوران تحریم ها بازگردانند.

چون چند سال مذاکره و مشورت و هزینه های زیاد صرف شد و این شرایط شکل گرفت که ما بتوانیم به شرایط قبل از تحریم ها برگردیم تا با عادی شدن روابط بانکی و جذب سرمایه خارجی بتوانیم شرایط اقتصادی کشورمان را التیام ببخشیم و مشکلات اقتصادی مان را برطرف کنیم. لاهوتی ارتباطات با بانک های بزرگ را همچنان از مشکلات روابط اقتصادی می داند. موضوعی که به گفته او ریاست جمهوری هم بارها آن را گوشزد کرده است.

به گفته لاهوتی، با گذشت یک سال از اجرایی شدن برجام، آمریکا تعهداتش را عملی نکرده، به همین دلایل بانک های بزرگ هم حاضر نشدند ارتباطات تجاری شان را برقرار کنند. او می گوید: در برخی مواقع دولتی ها توانسته اند در بخش فولاد، خودرو، پتروشیمی و نفت به قراردادها و توافقاتی برسند، اما برای بخش خصوصی شرایط سخت است.

لاهوتی بدعهدی آمریکایی ها را عامل اصلی این وضعیت می داند که بر توافقات و برجام سایه انداخته و حتی بانک های اروپایی هم حاضر نیستند بدون در نظر گرفتن سیاست های آمریکا خودشان و مستقلا شرایط را عادی کنند. لاهوتی حل این مسئله را به دست تیم مذاکره کننده ممکن می داند.

او با اشاره به رفتارهای اخیر ترامپ می گوید: تعهدات برجام 15ساله است و دولت های بعدی هم باید به دنبال اجرایی شدن آن باشند. اما مسئله اینجاست که با آمدن ترامپ مسائل بیشتر شد. او در جهان سیاست ناشناخته است و برای کسی قابل پیش بینی نیست و رفتارهایی که اخیرا در یکی دو هفته گذشته کرده، نشان داده بر موضوعاتی که مطرح کرده بود پافشاری می کند و کار را سخت تر کرده.

به این معنی که طرف های اروپایی هم منتظر هستند ببینند سیاست های جدید آمریکا به کدام سمت می رود و بر آن اساس حرکت کنند، چون حجم تجارت شان با آمریکا در اندازه ای است که حاضر نیستند آن را از دست بدهند.

به گزارش «فرصت امروز» وزیر امور خارجه کشور، اسنپ بک را ضمانتی برای برجام دانسته؛ موضوعی که به نظر می رسد براساس آن هریک از طرفین می توانند برای خارج شدن از برجام تصمیم بگیرند. البته در قرارداد برجام راهکارهایی برای حل اختلافات میان طرفین پیش بینی شده است. ظریف این مکانیزم را به معنای استمرار روند برجام می داند و معتقد است، نشان می دهد که ما هیچ گاه به همدیگر اعتماد نداشتیم.

ارتباط با نویسنده: minoo.galeh@gmail.com