تجارت مواد مخدر ، از اصول کلاسیک بازار آزاد پیروی می‌ کند / بازار‌ کلاسیک کسب‌ و‌ کارهای‌ کثیف

قاچاق مواد مخدر، یکی از سودآورترین و در عین حال خطرناک‌ترین بازارهای اقتصادی دنیاست؛ بازاری شبیه جنگل که در آن حتی سایه انسان هم قابل اعتماد نیست با خطراتی که ماهیتش می‌طلبد. خطراتی که کسی مثل ال‌چاپو می‌تواند به جان بخرد.

ال‌چاپو کیست؟ همان مردی که در اوایل سال جاری به دنبال مصاحبه‌ای که شان پنِ بازیگر با او داشت، در رسانه‌ها سروصدا کرد؛ صاحب بزرگ‌ترین کارتل مواد مخدر مکزیک که در دهه 90 حتی از کارتل مدلین، یکی دیگر از کارتل‌های بزرگ دنیا پیشی گرفت.

ال‌چاپو گوزمن مثل خیلی از قاچاقچی‌های دیگر دنیا در خانواده‌ای فقیر به دنیا آمد. خیلی سریع به این نتیجه رسیدکه پول و قدرت در زندگی چه تأثیر مهمی می‌تواند داشته باشد. اما کوکائین او را وارد دنیای شومی کرد؛ دنیایی که وقتی طعمش را می‌چشی، نسبت به آن حریص‌تر می‌شوی.

او نزدیک به 20 سال داشت که نخستین تجربه خود در تجارت مواد مخدر را از سر گذراند. در آن زمان با هکتور سالازا که بعدها رئیس کارتل سینالوا شد، همکاری می‌کرد. بیشتر از 40 سال از طریق همین ایالت سینالوا در غرب مکزیک، چندین تن کوکائین، آمفتامین و هروئین به‌صورت مستقیم وارد ایالات متحده می‌شد.

اواسط دهه 90 میلادی با پر‌رنگ شدن نقش سازمان‌های مکزیکی در ورود کوکائین به ایالات‌متحده، کارتل‌های مکزیکی تبدیل به شرکای ارشد روابط تجاری شدند؛ به زبان ساده زورشان از باقی کارتل‌ها بیشتر شد و حالا حرف حرف آنها بود. بیزینس اینسایدر می‌گوید: در این دوره کارتل‌های کلمبیایی از قافله عقب ماندند.

اما واقعا چرا قاچاق موادمخدر تا این اندازه سودآور است؟ چه چیز باعث می‌شود که افرادی مثل ال‌چاپو به این سرعت پولدار شوند؟

ساده‌ترین جواب این است؛ تولیدش نیاز به فرآیند چندان پیچیده‌ای ندارد و ارزان است. نشریه اکونومیست می‌گوید: یک کیلو کوکائین در کلمبیا 1500 دلار می‌ارزد؛ همین مقدار کوکائین در مکزیک معادل 12 تا 16 هزار دلار، در بریتانیا 77 هزار دلار و در استرالیا 200 هزار دلار قیمت دارد.

به هر حال تولیدات داخلی همیشه در خانه ارزان‌تر است. علاوه بر این، این تجارت با بسیاری از گروه‌های بزهکار در سراسر دنیا (از مافیای روسیه گرفته تا ایتالیا) در ارتباط است و به همین دلیل یک بازار چندین میلیارد دلاری به وجود آورده است. در این میان آفریقایی‌ها هم در رونق این بازار بی‌تاثیر نیستند.

با وجود این، هنوز بزرگ‌ترین بازار مواد مخدر غیرقانونی از آن ایالات متحده است. اگرچه از روزهای اوجش در نیمه‌های دهه 80 میلادی فاصله گرفته اما هنوز نزدیک به 13 میلیون آمریکایی با مصرف تفریحی مواد مخدر (از کوکائین گرفته تا ماری‌جوانا) هیچ مشکلی ندارند.

گروهی بین 5 تا 6 میلیون نفر هم هستند که جزو مصرف‌کنندگان جدی محسوب می‌شوند؛ این جماعت شاید هفته‌ای 100 تا 500 دلار را صرف خرید مواد مخدر مصرفی‌شان کنند. در واقع مکزیک، کلمبیا و تمام پایگاه‌های قاچاق مواد مخدر در این کشورها به میزان تقاضای ایالات‌متحده وابسته هستند؛ حقیقتی که شاید تا حد زیادی به نفع این کشور بوده باشد اما آسیب‌های جدی به اقتصاد آن وارد کرده است.

در سال 2007 مصرف مواد مخدر در آمریکا 193 میلیارد دلار هزینه‌ برداشت؛ 120 میلیارد دلار در ازای از دست رفتن نیروی کار، 11 میلیارد دلار برای هزینه‌های مراقبتی از جمله هزینه‌‌ مراکز ترک اعتیاد و 61 میلیارد دلار برای هزینه‌های تحقیقات و بازجویی.

شاید به همین دلیل است که بازار پرطرفدار قاچاق مواد مخدر حتی در بحران اقتصادی سال‌های 2007 و 2008 هم دچار رکود نشد؛ دوره‌ای که می‌توان گفت روی زندگی تقریبا تمام مردم دنیا تاثیر جبران‌ناپذیری گذاشت.

اما به گفته روبرتو ساویانو، روزنامه‌نگار و نویسنده ایتالیایی، سال‌های بحران اقتصادی حتی برای توسعه بازار مواد مخدر مفید هم بود. او می‌گوید: هیچ تجارتی در دنیا به اندازه بیزینس جهانی کوکائین پویا، خلاق و وفادار به ماهیت خالص بازار آزاد نیست و البته هیچ بیزینسی هم به این اندازه خطرناک نیست.

به گفته نشریه اکونومیست، وقتی فیلیپه کالدرون، رئیس‌جمهوری مکزیک در سال 2006 با ارسال 6500 نیرو به ایالت مصیبت  زده میچوآکان با کارتل‌ها و گنگ‌های قاچاق مواد مخدر اعلام جنگ کرد، مکزیک به خشونت کشیده شد. به گفته دولت این کشور، بین سال‌های 2006 تا 2011، بیش از 47 هزار نفر بر اثر خشونت‌های مرتبط با جرائم سازمان‌یافته جان خود را از دست دادند.

ساویانو می‌گوید: قاچاقچی‌ها صرفا مجرم نیستند؛ معمولا در جاهایی بزرگ شده‌اند که نوع زندگی آنها را به چنین مسیری سوق می‌دهد. دست‌کم این ادعایی است که ال‌چاپو در مصاحبه‌اش با شان پن و نشریه گاردین مطرح می‌کند. همین شیوه زندگی است که در آنها استعداد مدیریت این بیزینس خطرناک را به وجود می‌آورد.