اکران نوروزی بازار

صدای پای بهار با وضوح هر چه تمام‌تر به گوش می‌رسد. بهاری که امید می‌رود گرمایش کلید یخ‌زدگی‌های سال‌های اخیر بازار ایران باشد. اما بازار در هر شرایطی که باشد، آغاز سال‌نو گرمی بازار خودش را دارد و در این میان هستند بازارهایی که ویژه‌ آغاز بهار شکل می‌گیرند. بازار ماهی قرمز، سبزه، سمنو، سماق و ست‌های سرامیکی سفره هفت‌سین، با آغاز اسفند کم‌کم داغ می‌شود و شهر را رنگ سبز، آبی و قرمز می‌زنند. صاحبان چنین کسب‌وکارهایی هر گوشه شهر که بروید، هستند و کاسبی‌شان حسابی گرم. اما در تهران انگار تجریش مکانی نوستالژیک برای خرید سین‌های سفره نوروز است. به همین منظور شال و کلاه کردیم و به بازار تجریش سری زدیم تا از شور و حال اکران نوروزی سریال هفت‌سین گزارش تهیه کنیم.

از ورودی غربی بازار تجریش تا ورودی شرقی که به میدان قدس و ایستگاه مترو می‌رسد، جمعیت موج می‌زند. پیاده‌روهای بین دو میدان هم دست‌کمی از زیر بازار مسقف ندارند و تمام حریم آن دستفروش‌هایی هستند که به‌اصطلاح بساط کرده‌اند. ظاهرا فروش آخر سال این قبیل کاسب‌ها از بقیه بهتر است. بدون معطلی سراغ مغازه‌هایی می‌روم که کالاهای‌شان عیدانه و نوروزی است. ماهی قرمز، هفت‌سین، آینه و شمعدان، ظرف و ظروف و انواع شمع و تخم‌مرغ‌هایی که سفالی و چوبی هستند. چندین مغازه داخل بازار سنتی و چند فروشگاه پراکنده در حوالی مشرف به خیابان و اطراف امامزاده صالح به همراه انبوهی از فروشنده‌های دستفروش به کاسبی آخر سال پرداخته‌اند.

روزگار برندینگ سمنو

لوازم سفره هفت‌سین به دو دسته خوراکی و غیرخوراکی تقسیم می‌شود. قیمت غیرخوراکی‌ها نسبتا بالاتر است و اتفاقا فروشش هم بیشتر است. گران‌ترین ماده غذایی سمنو است که کیلویی 8هزار تومان به فروش می‌رسد. نکته جالب درباره سمنو این است که دو برند معروف در بازار فعالیت دارند و واحدهایی که سمنو می‌فروشند، به نوعی حکم نمایندگی فروش را پیدا کرده‌اند. کسب‌وکارهای خانگی که بعد از حدود 10سال رونق گرفته و موجب سوددهی شده‌اند. سمنوی عمه‌لیلا (که قدیمی‌تر است) و دایی محمد. این دو برند خانگی بازار یک سین سفره عید را قبضه کرده‌اند و شماره ثبت هم دارند.

از فروشنده جوان یکی از مغازه‌ها در مورد مقدار فروش روزانه می‌پرسم؛ می‌گوید: هرچه به آخر سال نزدیک می‌شویم، فروش‌مان بیشتر می‌شود. 4-3روز آخر سال، بیش از 20دیگ سمنو در طول روز می‌فروشیم که وزن هر دیگ 80کیلوگرم است. مشتریانش هم از هر جایی که فکرش را بکنید هستند، از تهران و شهرستان‌های اطراف و حتی خارج از کشور.

کمی جلوتر جوان دیگری سایر ملزومات شب عید را می‌فروشد و مغازه را به سه قسمت تقسیم کرده؛ یک طرف ماهی قرمز، یک طرف سبزه و قسمت دیگر شمع، گلدان، جاشمعی و ست سرامیکی هفت‌سین. ماهی‌ها از 2 تا 5 هزار تومان قیمت دارند. قیمت ماهی قرمز به نوع و اندازه آن هم مربوط است و گونه‌هایی مثل گلدفیش بین 15-10هزار تومان فروخته می‌شوند.

در کنار آن انواع تنگ‌های بلور و سفالی پیدا می‌شود که از 5هزار تا 40هزار تومان (بنا به اندازه و حجیم بودن، رنگ و طرح) قیمت دارند. می‌گوید: ماهی‌قرمز را سطلی می‌خریم؛ بسته به بزرگی یا کوچکی بین 200 تا 600هزارتومان. اما تنها نیمی از ماهی‌ها به‌فروش می‌رسند و بقیه تلف می‌شوند. بعد از سال تحویل که بیایی قیمت‌ها تا یک‌سوم کم می‌شود.

سبزه عدس گران‌ترین سبزه بازار

از قیمت سبزه‌ها می‌پرسم؛ سبزه‌ها سه مدل است: سبزه گندم، عدس و شاهی. سبزه عدس گران‌تر است و شاهی را هم روی کوزه سبز می‌کنند. نرخ سبزه از 3هزار تا 30هزار تومان متغیر است. انواع شمع ساده از 2هزار تا 50هزار تومان که شامل مدل‌های میوه‌ای و ژلاتینی و بیشتر به شکل سیب، سیر، انار و توت‌فرنگی است. این شمع‌های مدل‌دار ساخت چشم‌بادامی‌هاست که بیشترش قاچاق است. سیر، سماق و سنجد هم در بسته‌های کوچک 100 و 200گرمی موجود است.

بساط نوروزی در مغازه‌ها هم داغ است؛ یکی از مغازه‌ها که کمی شیک‌تر به نظر می‌رسد، ست نوروزی‌اش را جلوی ویترین پهن کرده است. سفره ترمه، آینه با قاب چینی و کاسه‌های فلزی با رحل کوچک قرآن 250هزارتومان قیمت خورده است. البته همه فقط نگاه می‌کنند و کسی مایل به خریدنش نیست. صاحب مغازه می‌گوید که ست 400هزار تومانی هم دارد که سفارشی است و برای مشتری ارسال می‌شود. گویا چند سالی است که شبیه‌سازی سنتی بین مردم رواج پیدا کرده که یکی از جلوه‌هایش حوض‌نما است. ظرف‌های کوچک و بزرگ که به شکل حوض‌های قدیم از جنس سفال و سرامیک ساخته شده‌اند. اندازه کوچک 50-30هزار، متوسط بین 80 تا 100هزار تومان و بزرگ 120 تا 150هزارتومان قیمت دارند.

تخم‌مرغ رنگی دیگر عضو بازار است که با جنس چوبی و سفالی جلوی چشم مشتری‌ها قرار دارد. تخم‌مرغ نمای چوبی از سفالی گران‌تر است و 7 تا 15هزار تومان خرج دارد. جنس سفالی 5 تا 8هزار تومان بهای آن است. فروش این قلم جنس خیلی زیاد نیست و بیشتر بچه‌ها دوستش دارند. دستفروش‌ها هم که در روزهای اینچنینی در بازار آقایی می‌کنند، ست‌های کوچک و جمع وجور سفالی و سرامیکی عرضه می‌کنند که بدون آینه بین 50 تا 80هزار تومان و با آینه تا 130هزار تومان قیمت دارند.