آیا شغل تمام وقت واقعا به مغز آسیب وارد میکند؟

اگر بالای 40 سال دارید، بعد از یك هفته كار، اصلاً سراغ تستهای آیكیو نروید چون نتیجه میتواند ناامیدتان كند. براساس نتیجه یك تحقیق جدید در مؤسسه اقتصاد كاربردی و تحقیقات اجتماعی ملبورن، كار بیشتر از 25 ساعت در هفته، به مغر افراد بالای 40 سال آسیب وارد میكند.

تیم تحقیقی روی 6 هزار نفر تحقیق كردهاند و با انجام آزمایشهای متعددی تأثیر میزان ساعت كاری روی توانایی شناختی مغز این كارگران و كارمندان را بررسی كردهاند. براساس نتایج به دست آمده، ساعتهای كاری بسیار زیاد در یك هفته میتواند باعث خستگی فیزیكی و استرس روانی شود كه هر دو مورد بهصورت بالقوه میتوانند به عملكرد شناختی مغز آسیب وارد كنند.

براساس این تحقیق، 25 ساعت كار در هفته حداكثر میزانی است كه روی عملكرد مغز تأثیری ندارد در حالی كه میزان كمتر كار در هفته، میتواند حتی مغز را چابك نگه دارد.

پروفسور كالین مككنزی مسئول این گروه تحقیقاتی كه استاد اقتصاد در دانشگاه كیو در توكیو است، میگوید: «كار میتواند فعالیت مغز را تحریك كند و حتی در میان افراد بزرگسال، فوایدی برای مغز دارد، اما در همین حال، ساعتهای كاری بسیار طولانی در هفته میتواند به عملكرد شناختی مغز آسیب وارد كند.»

اما چرا 40 سالگی نقطه عطفی برای مغز انسان به شمار میرود؟

آن طور كه مككنزی میگوید: «هوشیاری شناور» ما، یا همان چیزی كه براساس آن اطلاعات را فرآوری میكنیم، حدود 20 سالگی شروع به افت میكند و «هوشیاری كریستال»، یا همان توانایی استفاده از مهارتها، دانش و تجربیات حدود 30 سالگی افزایش پیدا میكند. مككنزی میگوید كه ما در 40 سالگی، عملكرد نسبتا ضعیفی در انجام آزمایشهای حافظه، به خاطر سپردن الگوها و چابكی ذهنی داریم.

با توجه به این كه كشورهای زیادی سن بازنشستگی را به تعویق انداختهاند و از این رو افراد در سنهای بالاتری باید مستمری بگیرند، این یافته از اهمیت بالایی برخوردار است.

او میگوید: «كار میتواند یك شمشیر دو لبه باشد، همزمان كه میتواند فعالیتهای مغزی را تحریك كند، به خاطر فشاری كه در پی ساعتهای كاری طولانی به فرد وارد میكند، به مغز افراد هم آسیب وارد میكند.»

روش علمی

نتایج این تحقیق میگوید گرچه اقتصاد ما را مجبور میكند كه نسبت به نسلهای قبلی بیشتر كار كنیم، اما از نظر روانی و احساسی طوری طراحی نشدهایم تا استرس و فشاری كه كار بلندمدت به افراد بالای 40 سال وارد میكند را تحمل كنیم.

تحقیقات قبلی در مورد میزان ساعت كار و تأثیر آنها بر سلامتی نشان دادهاند كه كار زیاد میتواند باعث بروز بیماریهای قلب و عروق و همینطور بیماریهای روانی شود.

اما تفاوت تحقیق گروه مككنزی این است كه بر خلاف ادعاهای قبلی كه میگفتند كار بیش از اندازه مضر است، مدعی است كه حتی كار استاندارد هم میتواند روی سلامتی روانی افراد تأثیر منفی بگذارد.

در علم نورولوژی، تأثیرات مخرب استرس روی ذهن افراد كاملا ثابت شده هستند. استرس، در مرحله اول به وسیله ایجاد اخلال در ترشحات هورمونی روی توانایی شناختی مغز تأثیر میگذارد، بهخصوص از طریق ترشح هورمونهای استروئیدی و هورمون كورتیزول كه هورمون مخصوص به استرس است. ترشح كورتیزول در مغز، میتواند روی حافظه كوتاهمدت، قدرت تمركز و تفكر منطقی اثر بگذارد.

اما احتمالا دلایل دیگری هم وجود دارد كه 40 سالگی نقطه عطفی به شمار میرود. تیم مككنزی در این زمینه عوامل پشت پرده دیگری را هم بررسی كردهاند. یكی از این عوامل پشت پرده، «سالهای ساندویچی» هستند، یعنی دورهای كه بزرگسالان با وجود كار زیاد، باید مراقب افراد دیگری هم باشند و از آنها نگهداری كنند، افرادی مانند بچهها یا والدین سالخورده.

این وظیفه، یك شغل دیگر را به شغل فعلی اضافه میكند. براساس یک تحقیق دولتی در آمریكا، یك «مراقب» در این كشور، بهصورت میانگین باید هفتهای 24/4 ساعت برای مراقبت از افراد سالخورده خانواده وقت صرف كند. این یعنی یك هفته كار در بیرون از خانه، 4. 24 ساعت كار مراقبتی و همین طور یك هفته تمام مسئولیتهای خانوادگی.

عامل خواب

خواب هم نقش مهمی در تحمل یك هفته كاری بازی میكند. تا همین اواخر، افراد بسیار موفق روی این موضوع مانور میدادند كه ساعات كمی در هفته میخوابند. مارگارت تاچر، نخستوزیر معروف انگلیس همیشه میگفت كه میتواند با تنها چهار ساعت خواب در شبانهروز به خوبی به همه كارهایش برسد هر چند تصاویر زیادی از چرت زدنهای روزانه او وجود دارد.

اما واقعاً افراد چقدر باید بخوابند؟ بنیاد ملی خواب در آمریكا، در پاسخ به این پرسش به افراد بالای 26 سال توصیه كرده است كه هر شب باید بیشتر از هفت ساعت بخوابند.

پیشتر تحقیقی در این باره توسط كارل اریكسون، استاد روانشناسی در دانشگاه فلوریدا انجام شده كه نیاز به خواب حداقل هفت ساعت را تأیید كرده است. یافتههای مككنزی هم با همین تحقیق همسو هستند.

الگوی متفاوت برای موارد متفاوت

تحقیق اریكسون همچنین از این ایده تحقیق مككنزی حمایت میكند كه 40 ساعت كار در هفته برای داشتن عملكرد مناسب، زیاد است. در تحقیق اریكسون، افراد كارآمد در حوزههای مشخصی انتخاب شدند و به آنها این گزینه ارائه شد كه بهصورت اختیاری ساعت كاری خود را در هفته مشخص كنند. در نهایت مشخص شد كه افرادی كه كارایی بالایی دارند، در هفته بین 21 تا 35 ساعت كار میكنند و در روز بیشتر از سه تا پنج ساعت كار نمیكنند.

نیاز به كار كردن

اینكه ما با كار كردن زیر 25 ساعت در هفته چقدر میتوانیم به سلامت ذهنی خود اهمیت بدهیم مسئله جذاب و مفیدی است، اما افرادی در جامعه هستند كه برای گذران زندگی مجبورند تا آنجا كه میتوانند در هفته كار كنند. مسئله دیگر این است كه افراد بالای 40 سال زیادی حاضر نخواهند شد از كار بیشتر از 25 ساعت در هفته دست بكشند چون معتقدند كار به آنها انگیزه ادامه زندگی میدهد.

كار سالم

سال گذشته در مراسم اهدای جوایز «سالمترین شركتهای بریتانیا»، كمپانیهای سازنده لوازم ورزشی، كمپانیهای داروسازی و همین طور كمپانیهای بخش آیتی در صدر لیست قرار گرفتند. همه این شركتها به كارمندان خود اجازه میدادند كه از میز خود دور شوند تا سلامت فیزیكیشان تضمین شود.

برای نمونه، خیلی از این شركتها از طریق سیستم ساعت كاری شناور به كارمندان خود اجازه میدهند كه در روزهای خاصی زودتر دست از كار بکشند و حتی یك شركت در موقع ناهار، برای كارمندان كلاسهای ورزشی ترتیب میدهد.

با این حال، كارول بلك، رئیس كالج نیونهام از دانشگاه كمبریج (كه اهدای جایزه به سالمترین شركتهای بریتانیا را برگزار میكند) چندان مطمئن نیست كه كارگران و كارمندان مسنتر برای داشتن عملكرد مناسب و سالم به ساعتهای كاری كمتری در هفته نیاز دارند.

او میگوید: «مهمترین چیز درباره كار این است كه «كار خوبی» باشد. اگر كار خوب باشد، مهم نیست كه تمام وقت باشد یا پاره وقت.»