اثرات هدف گذاری و مدیریت بر مبنای اهداف سازمانی

تحقیقات وسیعی در مورد هدف گذاری انجام شده و نشان داده که هدف گذاری در برنامه های تحول سازمان از اثربخشی خاصی برخوردار است. به طور کلی، نتایج تحقیقات انجام شده روی مدیریت بر مبنای هدف مثبت است، اما این نتایج در مقایسه با نتایج هدف گذاری، از یکپارچگی کمتری برخوردار است.

به نظر می رسد هدف گذاری سبب ایجاد نتایج مثبتی در طیف وسیعی از مشاغل و سازمان ها شود. نتایج هدف گذاری در مورد طیف زیادی از مشاغل مانند کاربران واردکننده داده، خدمه، کارمندان اداری، مهندسان و راننده های کامیون بررسی و بهبودهایی 11 تا 27درصدی در عملکرد گزارش شده است.

چهار تحلیل عظیم دیگر نیز با شواهد فراوان تجربی که از هدف گذاری حمایت می کنند نتیجه گرفتند که دشواری اهداف، خاص بودن اهداف و مشارکت در هدف گذاری، نتایج مثبتی دارند. تحلیل های طولانی از این نتیجه گیری حمایت می کنند که کسب عملکرد، اثرات کوتاه مدتی ندارد.

مطلب مرتبط: طراحی مدل بهبود عملکرد سازمانی

مطالعه ای میدانی از فرآیند هدف گذاری نتوانست رابطه خطی مثبتی میان دشواری اهداف و عملکرد را نشان دهد و نگرانی هایی در مورد قابلیت تعمیم روش از آزمایشگاه به عمل ایجاد کرد. در تحقیقات بیشتر سعی شد تا عوامل احتمالی تعدیل کننده نتایج هدف گذاری نظیر عدم قطعیت شغلی، میزان و کیفیت برنامه ریزی، نیاز افراد به توفیق، سطح آموزش، موفقیت های گذشته در نیل به اهداف و سبک سرپرستی تعیین شود. نقش این عوامل تعدیل کننده در مطالعات به اثبات رسیده است. برای مثال وقتی بافت فنی غیر قطعی باشد، اهداف از وضوح کمتری برخوردار خواهند بود و افراد نیاز خواهند داشت تا برای تعیین اهداف با معنا، کار و تحقیقات بیشتری انجام دهند.

تحقیقات انجام شده در مورد مدیریت بر مبنای هدف نیز فراوان است، شواهد و نتایج مختلفی را نشان می دهد. هیو و کی از نخستین افرادی بودند که داده های آماری در مورد نتایج برنامه مدیریت بر مبنای هدف در ارتباط با مدیریت در انجام کار، توافق در مورد اهداف، نگرش ها در مورد مباحث عملکردی و بهبود های فعلی و آتی در عملکرد ارائه دادند، اما مشکلاتی را نیز گزارش دادند که زمانی مشاهده می شد که اهداف سازمانی حول اهداف توسعه ای بوده است. تحقیقات دیگر نیز نتایج مختلفی را گزارش داده است.

برای مثال رایا یک سری مطالعات طولانی مدت در پورکس انجام داد و بهبودهای مثبتی را در بهروه وری، ارتباطات، ارزیابی عملکرد و آگاهی از اهداف یافت. بسیاری از مدیران احساس می کنند که برنامه مدیریت بر مبنای هدف به سیستم سازمانی مرتبط نیست و این برنامه، سبب تاکید بیش از حد بر کاغذبازی و تولید شده است. کرول و توسی مطالعه ای بلند مدت را در مورد برنامه مدیریت بر مبنای هدف در شرکت بلک اند دکر انجام دادند. در ابتدا این برنامه را ارزیابی کرده، سپس از این داده ها استفاده کردند تا به شرکت کمک کنند که این برنامه را بازبینی و اصلاح کند. این امر سبب افزایش استفاده و رضایت از برنامه شد. محققان نتیجه گرفتند که حمایت مدیریت ارشد از برنامه مدیریت بر مبنای هدف، مهم ترین عامل در اجرای این قبیل برنامه هاست.

مطالعه ای در مورد برنامه مدیریت بر مبنای هدف در دانشکده تحارت و اقتصاد دانشگاه ایالتی آیداهو نتایج مختلفی را نشان داد. دانشکده گزارش داد که در پی این برنامه، عملکرد آموزشی و تحقیقاتی و نیز رضایتمندی کاهش یافته است. بررسی سوابق نشان داد که افزایش اندکی در نتایج تحقیقات و بهبود شگرفی در فعالیت های خدماتی مشاهده شده است. محققان ناسازگاری میان بررسی های دانشکده و سوابق مشاهده شده را به ناخرسندی دانشکده از برنامه نسبت دادند. تعلیم دهندگان احساس می کردند که برنامه مدیریت بر مبنای هدف بر خودمختاری و آزادی آکادمیک آنها تاثیرات منفی گذاشته است.

تحقیقات موجود بیان می کند که اگر برنامه مدیریت بر مبنای هدف به خوبی طراحی شود می تواند نتایج سازمانی مثبتی داشته باشد. بسیاری از برنامه های طراحی شده عمر کوتاهی دارند و بر پایه محکمی بنا نشده اند، زیرا بدون عارضه یابی کافی از عوامل بافتی انجام شده اند. مدیریت بر مبنای هدف، تمرکز زیادی بر تناسب عمودی اهداف فردی و سازمانی دارد، اما در مواردی که وظایف گروه ها به هم وابستگی دارد تمرکز کافی بر تناسب افقی وجود نداشته است.

مطلب مرتبط:مدیریت بر مبنای اهداف سازمانی

موارد زیر در افزایش احتمال موفقیت مدیریت بر مبنای هدف شناسایی شده است:

- این برنامه باید با عارضه یابی کافی همراه شود

- برنامه باید کل سازمان، یعنی سیستم های پشتیبان و سیستم های پاداش را باهم در نظر بگیرد.

- مدیران باید علاقه مند به شرکت در این برنامه باشند.

- این برنامه را باید برای سازمان سفارشی کرد. 

- شاید لازم باشد پیش از شروع برنامه مدیریت بر مبنای هدف، از دیگر برنامه های تحول همچون تیم سازی یا تغییر ساختار سازمانی استفاده کرد.

آن دسته از برنامه های مدیریت بر مبنای هدف که تاکید بیش از حدی بر معیارها می کنند، تاکید کافی بر فرصت های پیش روی افراد، فقدان مشارکت زیردستان (با مدیری که اهداف را تحمیل می کند)، استفاده از فلسفه پاداش- تنبیه، برند- - بازنده نمی کنند و باید گفت که تاکید بیش از حد به استفاده از کاغذ بازی محکوم به شکست است.

روانکاو فروش ایران*