نوآوری مخرب اصطلاحی در مدیریت کسب وکار است و به نوعی نوآوری اشاره دارد که بازار و شبکه ارزش جدیدی را ایجاد کرده و درنهایت در شرایط قبلی اختلال ایجاد می کند و به این صورت موازنه شرکت ها در بازار را تغییر می دهد. این اصطلاح به عنوان تاثیرگذارترین ایده کسب وکار در قرن بیست و یکم شناخته شده است.
به گزارش مدیرایتفو، همه نوآوری ها، مخرب و ناسازگار نیستند. به عنوان مثال، خودروهای اولیه در اواخر قرن نوزدهم نوآوری مخرب به حساب نمی آمدند، چراکه این خودروها وسایل گران قیمت و لوکسی بودند که بازار وسایل نقلیه ای مثل درشکه و اسب را مختل نکردند. بازار حمل ونقل به همان شکل باقی ماند تا زمانی که نخستین خودرو فورد مدل T با قیمت پایین در سال 1908 تولید شد. تولید انبوه خودرو؛ نوآوری مخرب بود، زیرا بازار حمل ونقل را تغییر داد، درحالی که 30 سال قبل از این نوع اتومبیل ها خبری نبود.
نوآوری های مخرب تمایل به تولید کالاهای جدید و شناخته نشده و کارآفرینی در حوزه همین نوع محصولات را دارند. شاید دیگر شرکت ها برای تبدیل شدن به شرکت های پیشرو در بازارهای فعلی تلاش کنند، اما محیط کسب وکار به رهبران بازار اجازه نمی دهد که از ابتدا به دنبال نوآوری های مخرب باشند؛ چراکه این نوآوری ها در ابتدا به اندازه کافی سودآور نیستند.
فرآیند نوآوری مخرب می تواند توسعه بیشتری پیدا کند و ریسک های مرتبط با آن بالاتر از دیگر شکل های نوآورانه و تکاملی است، اما هنگامی که در بازار به کار گرفته می شود، نفوذ بسیار سریع تر و درجه بالاتری از تاثیر را در بازارهای پایدار برجای خواهد گذاشت.
شرکتی کوچک با منابع کمتر می تواند کسب وکارهای موفق و مبتکرانه کنونی را از سر راه خود بردارد. اما چگونه؟
این نوع شرکت ها با تمرکز بر بخش هایی از بازار که به دلیل سودآوری کمتر توسط دیگر رقبا نادیده گرفته شده است رشد می کنند. همان طور که کسب وکار بزرگ تر به بهبود محصولات و خدمات برای مشتریانی که خواستار آن هستند تمرکز می کند، کسب و کار کوچک هم با بهره گیری از بازاری جدید -که هنوز کسی متوجه آن نشده است- فعالیت خود را شروع می کند.
این نوع کسب وکار معمولا با تکنولوژی های نوین یا نوآورانه که به منظور ارائه محصولات یا خدمات مناسب تر به نیازهای پنهان مشتری ایجاد شده است توسط شرکت های معتبر به بازار عرضه می شود (همچون اوبر، اسنپ، آمازون و...)، که قیمتی پایین تر از کالاهای مشابه دارد. سپس آن را به طور مداوم به بازار عرضه می کند تا زمانی که عملکردی را که مورد انتظار مشتری های اصلی کسب وکار است ایجاد کرده و درعین حال مزایایی را که ضامن موفقیت اولیه شرکت است، حفظ کند.
شرکت ها چگونه می توانند در خلال این تخریب و اختلال زنده بمانند؟
گوگل در حال توسعه خودروهای بدون راننده است، آمازون هواپیماهای بدون سرنشین را برای فروش عرضه می کند و احتمال دارد که در آینده ما بتوانیم داروهای مان را در خانه به صورت سه بعدی چاپ کنیم. با این نوآوری ها که به طور بالقوه مخرب هستند، شرکت های موجود چگونه باید مقابله کنند؟ این اختلال ممکن است ترس را در قلب بسیاری از شرکت های بزرگ بیندازد. توجه کنید که به جای تقویت روابط با مشتریان کلیدی؛ با سرمایه گذاران تان در«حفظ نوآوری» مشارکت کنید. علاوه بر این، شرکت ها می توانند با ایجاد بخش جدیدی در سازمان به منظور یافتن فرصت های رشد، نتایج ناشی از اختلال را کاهش دهند.
البته، همان طور که کسب وکارهایی با ایده های مخرب به شکل مستقل و تهاجمی رشد می کنند، درنهایت می توانند مشتریان را به آهستگی از شما بربایند. توجه داشته باشید رهبران شرکت ها نباید از خود انتظار داشته باشند قبل از اینکه مشکلات اساسی را برطرف کنند، بتوانند از پس اختلالات ناشی از نوآوری مخرب برآیند.
کارشناس ارشد کارآفرینی