بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی مهمترین دغدغه دولت دوازدهم

یکی از مباحثی که امروز در فضای اجتماعی- اقتصادی امروز کشور ما مطرح است، بحث وضعیت شغلی و تحصیلی جوانان است. بدون شک اشتغال یکی از اولویت های اصلی و مهم دولت فعلی است که مسلما جوانان و فارغ التحصیلان اولویت اول این مسئله هستند.  بر اساس نتایج طرح آمارگیری نیروی کار سال 1395 که توسط مرکز آمار ایران منتشر شد، نرخ بیکاری در سال 95 با افزایش 1/4 درصدی، به 12/4 درصد رسید. از طرفی سالیانه حدود یک میلیون فارغ التحصیل جویای کار وارد بازار کار می شوند که بی شک این مسئله، کار دولت دوازدهم را سخت و پیچیده می کند.

نکته اصلی اینجاست که فارغ التحصیلان دوره لیسانس به دلیل عدم وجود شغل مناسب و مرتبط و البته به یمن وجود دانشگاه های آزاد، پیام نور، علمی کاربردی و غیره،  وارد مقاطع تحصیلات تکمیلی شده و ادامه تحصیل می دهند. اما اغلب آنان بعد از فارغ التحصیلی مجددا وارد بازار کاری می شوند که حال با متقاضی کار سطح بالاتری مواجه است که مسلما حقوق و مزایا و جایگاه های بالاتری را درخواست می کند.

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی حدود 18/5 درصد می باشد. جالب تر اینکه حدود یک میلیون نفر از تحصیل کرده های بالای فوق دیپلم بیکارند. نکته اینجاست که پیرو گزارش مرکز آمار، مبنای آمارگیری خود اظهاری است، بنابراین بیکاری پنهان نیز مسلما وجود خواهد داشت.  البته باید اذعان داشت ارتباط رشته های دانشگاهی با نیاز بازار کشور خود یکی از مسایلی است که اخیرا با افزایش ظرفیت قابل توجه دانشگاه ها به ویژه در مقاطع تحصیلات تکمیلی تبدیل به یک بحران دیگری شده است.

بر اساس گزارش مجله فوربس در سال 2015 کشور ایران از جمله سه کشوری است که بیشترین مهندس را در خود جای داده است. جالب اینجا است که بدانید در گزارش منتشر شده، کشور صنعتی ژاپن در رتبه بسیار پایین تری نسبت به ایران قرار دارد. درواقع می توان گفت آنچه که دانشجویان در دانشگاه ها می آموزند اساسا نیاز بازار کار نیست.

به هر روی انچه که مهم است توجه دولت به مسئله بیکاری فارغ التحصیلان است که البته مسلما با یک یا دو سال کار وعده ای حل نمی شود، بلکه باید برنامه ای بلند مدت برای آن تدوین شده و نهادینه و اجرایی گردد.

اما با این اوصاف راهکار چیست؟

آقای علی ربیعی وزیر تعاون، کار و امور اجتماعی در حاشیه مراسم افتتاحیه مسابقات ملی مهارت اذعان داشت: افزایش مهارت و ارتقای سهم آموزش های فنی و حرفه ای مهمترین برنامه های وزارتخانه برای ایجاد اشتغال است.

بر اساس این گفته جهت تحقق اشتغال باید به سمت مهارت آموزی حرکت نمود تا آموزه های تئوری، کمااینکه امروزه بخش خصوصی کشور نیز نیازمند مهارت های تخصصی است و عمدتا توجه چندانی به مدارک دانشگاهی نمی کند. با این اوصاف در حال حاضر تمرکز دانشگاه های ما کماکان روی مسایل تئوری است نه مهارت های تخصصی. پایان نامه ها اکثرا بدون توجه به نیاز صنایع در شوراهای آموزشی دانشگاه ها تصویب شده که متاسفانه بخش اعظمی از آن ها نه توسط دانشجو بلکه در موسسات غیر مجاز آموزشی تدوین می شوند. موسسه هایی که دسترسی به آن ها در چند سال گذشته بسیار ساده تر شده و موج  تبلیغاتشان در  اینترنت، خیابان انقلاب و حتی متاسفانه در دانشگاه ها قابل رویت است.

با این شرایط می توان اذعان نمود سیاست های آموزش عالی کشور طی سال های گذشته این بحران ها را در نظام آموزشی کشور بوجود آورده است. اما در دولت یازدهم وزارت علوم اقدام به کاهش ظرفیت های خود در دانشگاه های سراسری نموده است اما ظرفیت در دانشگاه های آزاد و بطور کلی دانشگاه های پولی به خصوص در مقاطع تحصیلات تکمیلی کماکان بالا است.

به هر حال آنچه که برای دولت فعلی مسئله اساسی است موضوع بیکاری جوانان خصوصا فارغ التحصیلان است که با وعده و شعار قابل حل نخواهد بود بلکه نیاز به برنامه ریزی بلند مدت خواهد داشت تا با تدوین استراتژی های کلان در این حوزه و اجرایی نمودن آن ها گام های مثبتی در این مقوله حیاتی کشور برداشته شود.

مدرس و مشاور در حوزه مدیریت