درایت نه گفتن به کار مفت برای سایرین را یاد بگیرید

حتما برای شما هم پیش آمده که از شما بخواهند کاری را که در حیطه تخصص یا علاقه شماست بدون چشم داشت مالی و فقط به حساب آشنایی یا رفاقت انجام دهید. فرضا اگر در طراحی گرافیک استعداد دارید، دوست تان از شما توقع دارد برای وب سایت شخصی خودش تصویرسازی کنید، یا اگر مدیر کارگزینی هستید، فلان بچه فامیل از شما می خواهد رزومه اش را ویرایش کنید.

البته کمک به دیگران هیچ اشکالی ندارد، مخصوصا اگر در یاری رساندن به سایرین پیش دستی کنید، اما باید حواستان باشد عاقبت شما به بیگاری دادن ختم نشود.

ویکی سالمی (Vicki Salemi)، متخصص شغلی وب سایت کاریابی Monster. com می گوید: «وقتی برای دوستان و آشنایان تان بدون مزد و منت کار می کنید، عاقبت خودتان را در هچل می اندازید و می بینید زمان و استعدادی را که بدون هیچ اجرتی در این راه از کف داده اید، می توانستید صرف انجام خدمتی پولی برای یک مشتری بکنید.»

مطلب مرتبط:موفقیت در زندگی با تمرین «نه» گفتن

اگر شما هم از آن دسته افرادی هستید که رودربایستی دارید و مرتب خود را در این مخمصه گرفتار می بینید، باید درایت نه گفتن به کار مفت را یاد بگیرید. در ادامه توصیه هایی به این منظور پیشنهاد می کنیم.

تخفیف بدهید

عوض اینکه خدمات خود را به رایگان ارائه دهید، تخفیف مشخصی در نرخ های معمول خود قایل شوید. مثلا می توانید برای اعضای خانواده تا 20درصد تخفیف در نظر بگیرید. این گونه به عزیزان تان می فهمانید که احترام و جایگاه آنان محفوظ هست، اما حساب حساب است و کاکا برادر.

کیتلین درگو (Caitlin Drago)، مربی زندگی (Life Coach) مورد تایید فدراسیون بین المللی مربیگری (ICF) در این خصوص می گوید: «تخفیفی قایل شوید که در عین حفظ احترام طرف مقابل، پاداش کار و زحمتی که می کشید هم محفوظ بماند. خیال کنید تا نصفه پروژه پیش رفته اید و بعد ببینید آیا از مبلغی که گفته اید راضی خواهید بود. آیا وقتی به آن مرحله برسید، احساس رضایت خواهید کرد یا از اینکه با این مبلغ کار را قبول کرده اید پشیمان و دلخور خواهید بود؟ مطمئنا دوستان و آشنایان هم دوست ندارد اسباب رنجش خاطر شما باشند.»

خانم سالمی نیز توصیه می کند دردسرهای پروژه را مدنظر قرار دهید. هرچه زمان و زحمت کمتری نیاز باشد، می توانید تخفیف بالاتری بدهید.

البته وقتی تخفیفی می دهید، به طرف مقابل بفهمانید که دارید برای او استثنا قایل می شوید و این قضیه باید بین خودتان بماند.

خانم درگو اضافه می کند: «اگر به اعضای خانواده خود با صراحت متذکر نشوید که به کسی چیزی نگویند، احتمال دارد سایرین هم باخبر بشوند. در نتیجه ارزش کارتان پایین می آید و همه انتظار نرخ پایین دارند.»

معامله کنید

راه های دیگری غیر از پول هم وجود دارد که جبران زحمت شما را بکنند، مثل تبلیغ رایگان یا بازارگرمی و توصیه کار شما به مخاطبان شان. شاید فردی که به کمک شما نیاز دارد بتواند در عوض کاری برای شما انجام دهد. شاید شما در حیطه خاصی نیاز به کمک دارید و آنها هم در همان حیطه تخصص دارند.

فرضا شما نویسنده هستید و طرف مقابل هم مشاور روان شناس؛ از شما می خواهد متنی برای وب سایت حرفه ای شان بنویسید و شما هم در عوض می توانید برای مقاله ای که در خصوص سلامت روانی در حال نوشتن هستید روی کمک آنها حساب کنید. اگر خارج از چارچوب و با ذهن باز به قضیه نگاه کنید، راه های مختلفی پیدا خواهید کرد که نه سیخ بسوزد نه کباب، فقط کافی است رودربایستی را کنار بگذارید.

خانم درگو می گوید: «بعضی وقت ها «مفت» کار کردن هم اشکالی ندارد، به شرطی که نفع دیگری غیر از نفع مالی در میان باشد. فقط حواس تان باشد که در این مبادله کالا به کالا، کالای بنجل به بارتان نبندند.»

ایمی مورین (Amy Morin) در مقاله ای در مجله اینک (Inc) می نویسد که فقط چهار حالت هست که اشکالی ندارد کاری را به رایگان انجام دهید: وقتی اسم و رسمی برای شما دست و پا می کند، وقتی به تجارب کارآمد شما می افزاید، وقتی سابقه کاری ارزشمندی به رزومه شما اضافه می شود و وقتی پای عقاید و ارزش های شخصی شما در میان است. اگر معامله شما مشمول هیچ کدام از این حالت ها نمی شود، زیر بار آن نروید.

روراست باشید

وقتی احساس می کنید در تنگنا قرار گرفته اید و معذب هستید، به عزیزان تان بگویید. لزومی ندارد فقط محض خشنود کردن سایرین از خودمان مایه بگذاریم. مرشد خود باشید و کاری را بکنید که در نهایت به نفع شما تمام شود.

خانم سالمی می گوید: «وقتی دوستی از شما می خواهد کاری را به رایگان برایش انجام دهید، می توانید خیلی مودبانه به او بفهمانید که مشتریان پولی شما برای تان در اولویت هستند و وقت مساعدت و دست گیری ندارید. البته حواس تان به الفاظی که استفاده می کنید باشد، چراکه شاید طرف مقابل خبر ندارد درخواستش چه زحمتی برای شما به بار خواهد آورد.»
علاوه بر این، مشتریانی که پولی پرداخت نمی کنند، باید خودشان ابزارها و منابع مورد نیاز پروژه را مهیا کنند تا شما مجبور نباشید از خودتان خرج کنید. هیچ وقت پول تان را در کاری که هیچ عایدی برای شما ندارد خرج نکنید.

مطلب مرتبط: کارآفرینان موفق می دانند چگونه «نه» بگویند

خانم درگو می گوید: «حتما حد و حدود کار را به روشنی معین کنید و رضایت خاطر خود را ملاک پذیرش کار قرار دهید. شاید این شیوه کمی خشک و رسمی به نظر آید، مخصوصا اگر طرف مقابل از اعضای خانواده تان باشد، اما جنگ اول به از صلح آخر است. پس از همان اول سنگ های خود را وا بکنید تا بعدا کدورتی در روابط شما ایجاد نشود.»

اگر بضاعتش را دارید که هر از گاهی برای رضای خلق کاری را قبول کنید، بسیار هم پسندیده است. اما نگذارید مهربانی و لطف شما تبدیل به توقع سایرین شده و از آن سوء استفاده کنند.