گفت وگو با دکتر محمدعلی محمدی، رئیس سازمان مدیریت صنعتی / فروش همه چیز نیست

سازمان مدیریت صنعتی قریب به نیم قرن گذشته به منظور رشد و توسعه کسب و کار صنعتی راه اندازی شد. هدف اصلی این سازمان آموزش و پرورش مدیرانی لایق و برجسته برای مدیریت سکوهای اقتصادی و صنعتی ایران در آستانه تحول صنعتی بود.

این سازمان علاوه بر حمایت و ساماندهی مدیران بخش های دولتی نقش مؤثری در توانمند سازی ساختار مدیریت بخش خصوصی داشت. از این رو بسیاری از مدیران برجسته سازمان های بزرگ دولتی و خصوصی برخاسته از سازمان مدیریت صنعتی بودند که با مشاوره و پژوهش سالیان سال بر صندلی مدیریت کسب و کار صنعتی ایران نشستند و صنعت ایران را در مسیر تازه ای از تحول و تغییر قرار دادند. برای آشنایی بیشتر با ساختار آموزش و پژوهش و مشاوره این سازمان به دفتر دکتر محمدعلی محمدی، رئیس سازمان مدیریت صنعتی ایران رفتیم و با او گفت وگو کردیم.

شما در زمینه معرفی شرکت های برتر پیشگام بودید. این طرح چقدر موفق بوده است؟

20سال پیش 100 شرکت برتر را معرفی  کردیم که اخیرا 100 شرکت به 500 شرکت تبدیل شده است. ابتدا دسته بندی آنها را با یک شاخص شروع کردیم؛ شاخص فروش، یعنی دسته بندی شرکت ها براساس شاخص فروش بود و آنها را براساس حجم و میزان فروش شان دسته بندی می کنیم. بعد فهمیدیم فروش همه چیز نیست.

اگر بنگاه های بزرگ رونق بگیرند و تقدیر شوند شرکت های کوچک تر و متوسط هم پیشرفت می کنند. بنگاه ها مایل بودند با شاخص های دیگری ارزشیابی و رتبه بندی شوند. مثلاً شاخص ارزش افزوده یا سودآوری. امروزه براساس 33شاخص ارزیابی می کنیم و در سال 1395 چهار شاخص به 29 شاخص قبلی اضافه شد که هر چهار شاخص مربوط به بهره وری است. این چهار شاخص عبارتند از بهره وری کل، بهره وری عامل کل، بهره وری منابع انسانی و بهره وری سرمایه.

شما مدیریت برگزاری کنفرانش منابع را هم در دستور کار خود دارید؟

بله. فضای دیگری با عنوان کنفرانس منابع انسانی ایجاد کردیم با همکاری منابع انسانی کشور که به شرکت های برتر می روند و آنها را در حوزه منابع انسانی انتخاب کرده و از آنها تقدیر می کنند. سازمان مدیریت اجرایی، مسئول اجرای این کنفرانس است که سخنران دعوت می کنیم و هر سال مدیران برتر منابع انسانی و مدیریت منابع شرکت ها را به این کنفرانس دعوت می کنیم تا در مورد منابع روز دنیا (چه در کشور و چه در دنیا) برای آنها صحبت کنند و سپس از برگزیدگانی که به منابع انسانی در بنگاه شان توجه ویژه ای کردند تقدیر می کنیم، البته این کار مدل ارزیابی دارد و مدل ارزیابی را مدیریت منابع انسانی برسی می کند.

سازمان مدیریت برای تعالی سازمانی چه کارهایی انجام داد؟

در مورد بحث تعالی سازمانی باید بگویم جایزه هایی برای تعالی سازمانی داریم که بنگاه هایی که در مسیر تعالی سازمانی حرکت می کنند و داوطلب هستند که ارزیابی شوند، براساس مدل بنیاد کیفیت اروپا استفاده می کنند تا ارزیابی کند که در مسیر تعالی چقدر خوب پیش رفته است.

امسال سومین سال است که جایزه ملی مدیریت انرژی نیز داده می شود که سازمان مدیریت صنعتی از طرف سه وزارتخانه (وزارت نفت، وزارت نیرو و وزارت صنعت، معدن تجارت) و نهاد معاونت رئیس جمهور وظیفه ای را به عهده گرفته است تا بنگاه ها را از لحاظ مصرف انرژی و مدیریت انرژی ارزیابی کند و به آنها جایزه بدهد.

شما از شبکه مدیریت سازمانی به عنوان یک سرمایه یاد کردید. درست است؟

بله. یکی از سرمایه های بزرگ سازمان مدیریت صنعتی، شبکه مدیریت سازمان در سراسر کشور است. ما در 27 استان نمایندگی داریم که همه بخش خصوصی هستند و مجوز به عنوان بخش خصوصی داده شده است.

در این دو سالی که آمدید چه برنامه های جدیدی اضافه کرده اید؟

در سال 95 دوره جدیدی تحت عنوان ورد پلاس منیجرها یا پرورش مدیران تراز جهانی را طراحی کردیم که شروع شده و دوره های بعدی آن سال جدید برگزار می شود.

در بخش آموزشی مان دوره های تخصصی زیادی را متناسب با خواست جامعه وارد کرده ایم مثلاً یکی از دوره ها مدرسه تابستانی است برای بچه های 14 تا 18 سال. مدرسه تابستانی کسب و کار که در تابستان برای کسب و کار آموزش ببینند بسیار مورد استقبال بوده و بچه ها بسیار تحت تأثیر قرار گرفته اند که عمدتا بچه های مدیرانی بوده اند که پدران شان صاحب شرکت هستند. بسیاری از اینها پدران شان در سازمان مدیریت صنعتی درس خوانده بودند و بچه های شان را هم به اینجا فرستادند. این دوره آموزشی دوماهه و هفته ای 3-2 روز است.

در دوره های آموزشی مان دوره های حمل و نقل و مدیریت توزیع و پخش را طراحی کردیم. در سال گذشته نرخ دوره های آموزشی مان بالای 50 درصد بوده است. در بخش مشاوره هم خدمات مهندسی اجرا را طراحی کردیم که اعتقادمان این است که ضعف سازمان ها در بخش اجراست نه استراتژی. خدمات کلینیکی بازاریابی را راه انداختیم که در واقع برای کسانی است که می خواهند دو یا چهار ساعت مشورت بگیرند. بخشی را هم برای کسانی که می خواهند منابع مالی تأمین کنند در نظر گرفتیم که می گوییم چگونه تأمین کنند. حوزه کلینیک منابع انسانی را هم داریم تا کسانی که در حوزه توسعه و منابع انسانی مشکل دارند برای کار از ما مشورت بگیرند.

مختصری هم راجع به محورهای اصلی فعالیت سازمان مدیریت صنعتی ایران بگویید.

سه محور برای سازمان مدیریت صنعتی تعریف شد تا بتواند فعالیتش را انجام دهد. فعالیت در حوزه مشاوره مدیریت، آموزش مدیریت و پژوهش مدیریت. بعد مشاوره سازمان از ابعاد دیگر آن مهم تر است به این دلیل که سازمان باید یار مدیران باشد. سازمان ها برای اینکه بتوانند از فرصت ها به درستی بهره برداری کنند به چند چیز نیاز دارند؛ اول نیاز به هوشیاری کسب فرصت ها در محیط. سازمان های موفق دنیا سازمان هایی هستند که از فرصت های محیطی استفاده می کنند.

محیط می تواند منطقه ای، محلی، بین المللی و جهانی باشد. به طور منطقی فرصت ها و تهدید ها در محیط بیرونی وجود دارند. فلسفه مشاوره به مدیر این بود که اول به درستی فرصت های امروز و آینده را تشخیص دهد و دوم تهدید های امروز و آینده را بشناسد. برای اینکه یک بنگاه بتواند فرصت ها و تهدید ها را به درستی و به موقع تشخیص دهد و راه های مقابله با تهدید ها را شناسایی کند نیاز به قابلیت شناخت دارد.

قابلیت دوم سازمان کمک به تشخیص نقاط قوت و ضعف های درون سازمان است. برخی از این قوت ها و ضعف ها مربوط به زمان حال است که اگر بخواهیم از فرصت های آینده بهره برداری کنیم و تهدید های آینده به سازمان آسیب نرساند باید چه کارهایی را انجام دهیم و لازم است کدام ضعف های مان را برطرف کنیم.

در زمینه خدمات مشاوره ای، سازمان مدیریت صنعتی چه می کند؟

فعالیت های مشاوره ای سازمان به دو صورت کمک می کرد؛ اول مشخص می کرد که در این سازمان فرآیند، ساختار و سیستم ها چه نقص ها و ضعف هایی دارند که باید برطرف شود یعنی نگاه سیستمی به سازمان بود و دوم مدیر برای شایستگی اداره یک سازمان چه کمبودهایی دارد، به عبارتی چه مهارت ها و آگاهی هایی نیاز دارد که الان ندارد.

بخش مشاوره سازمان مدیریت صنعتی دو دسته منابع انسانی دارد؛ منابعی که در آن مقیم هستند و منابعی که به صورت شبکه ای با آن کار می کنند. بخشی توسط افراد ثابت یا قراردادی در سازمان مدیریت صنعتی که متخصصان هستند فعالیت می کنند و بخشی توان مشاوره دارند و در جاهای مختلف کارهای اجرایی می کنند که به صورت پاره وقت در پروژه های اجرایی ما کار می کنند.

ساختار آموزش و پژوهش سازمان چگونه است؟

بعد دوم مشاوره بخش آموزش است. در بخش آموزش ها سازمان مدیریت صنعتی دو دسته آموزش داریم؛ دسته اول آموزش های عالی و دسته دوم آموزش های تخصصی کاربردی کوتاه مدت.

دسته اول آموزش های عالی هستند که این آموزش ها مقطع دار است. آموزش های عالی دو دسته اند؛ آموزش هایی که تحت نظارت و اعتبار وزارت علوم انجام می شود. یک دسته آموزش های عالی داریم که همسطح آموزش های کارشناسی ارشد یا بالاتر از کارشناسی ارشد است. برای مدیرانی که در فرآیند کنکور وزارت علوم نمی توانند عبور کنند.

دسته دوم آموزش ها دوره های کوتاه مدت تخصصی هستند که عمده دوره ها را تشکیل می دهند یعنی سازمان مدیریت صنعتی بیشتر آموزش هایش از دوره های تخصصی مدیریت کاربردی است که دوره ای تخصصی حرفه ای بیشترین متقاضی را دارد.

بخش سوم سازمان، پژوهش برای بنگاه ها بود. مثلاً بررسی بازار محصول یک شرکت یا آینده نگری یک کسب و کار برای یک بنگاه. مثلاً آینده کسب و کار یک بنگاه را بررسی کنیم و گزارشی از آینده آن صنعت به بنگاه بدهیم. بعد دیگر پژوهش در مورد شناخت بنگاه ها و سازمان های برتر است.