بررسی چالش های هوش مصنوعی بر بازار کار

امروزه هوش مصنوعی (AI) به عنوان یکی از دستاوردهای مهم فناوری، نقشی روزافزون در تغییر و تحولات اقتصادی و اجتماعی ایفا می کند. سرعت پیشرفت های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در دودهه گذشته به حدی بوده که به باور بسیاری از متخصصان، این تکنولوژی قادر است آینده بازار کار را به صورت جدی تحت تاثیر قرار دهد. اگرچه برخی پیش بینی ها از بهبود بهره وری، کاهش هزینه ها و ایجاد مشاغل جدید حکایت دارند، اما نگرانی هایی نیز در مورد حذف شغل های قدیمی و افزایش نابرابری های اقتصادی وجود دارد. در این یادداشت به بررسی تاثیرات هوش مصنوعی بر بازار کار و چالش های آن پرداخته خواهد شد.

به گزارش فرصت امروز به نقل از دنیای اقتصاد، یکی از دغدغه های بزرگ در عصر هوش مصنوعی، خطر حذف برخی از مشاغل و بیکاری گسترده در صنایع مختلف است. این روند به ویژه برای مشاغلی که مبتنی بر وظایف تکراری و پیش بینی پذیر هستند، ملموس تر خواهد بود. با توجه به پیشرفت های هوش مصنوعی، بسیاری از مشاغل که به کار انسانی برای انجام وظایف مشخص و از پیش تعیین شده نیاز دارند، با هوش مصنوعی جایگزین خواهند شد. یکی از حوزه هایی که بیشترین تاثیر را از هوش مصنوعی خواهد گرفت، صنعت است. برای مثال، در بخش تولید، روبات های صنعتی قادرند جایگزین کارگران خط تولید شوند. این روبات ها نه تنها سرعت و دقت را افزایش می دهند، بلکه هزینه های نیروی انسانی را کاهش می دهند. به طور خاص، در صنایع خودرو، روبات ها برای نصب قطعات، جوشکاری و حتی تست کیفیت محصولات به کار می روند.

در بخش خدمات نیز بسیاری از شغل ها در معرض خطر قرار دارند. به عنوان مثال، مشاغلی مانند صندوقداران و کارمندان بخش ارتباط با مشتری که وظایفشان محدود به پردازش پرداخت ها یا پاسخ به درخواست های ساده مشتریان است، می توانند توسط روبات ها و سیستم های هوشمند جایگزین شوند. برخی از شرکت ها و بانک های بزرگ در حال استفاده از روبات های گفت وگو (chatbots) برای پاسخگویی به سوالات مشتریان هستند که نشان دهنده این تغییرات است.

همچنین با پیشرفت های چشمگیر در تولید خودروهای خودران، مشاغلی که به رانندگی وابسته هستند، مانند رانندگان تاکسی، کامیون ها و اتوبوس ها، با تهدیدی بزرگ برای از دست دادن شغل مواجه خواهند شد. خودروهای خودران به دلیل افزایش دقت و کاهش خطای انسانی، قادر خواهند بود سفرهای بین شهری و شهری را با هزینه و زمان کمتر انجام دهند. در این راستا، حتی رانندگان حمل ونقل کالا و کامیون ها که به طور سنتی بخش عمده ای از تجارت جهانی را تسهیل می کنند، می توانند به تدریج جای خود را به سیستم های خودکار دهند.

گروه دیگری از مشاغل که تحت تاثیر توسعه هوش مصنوعی قرار خواهند گرفت، مشاغلی هستند که به پردازش و ثبت اطلاعات یا انجام محاسبات پیچیده می پردازند؛ مانند کارمندان دفتری، کارمندان بیمه و کارمندان حسابداری. نرم افزارهای پیشرفته حسابداری و سیستم های مالی خودکار قادرند به صورت لحظه ای گزارش های مالی را تهیه کنند، درخواست های بیمه را پردازش کنند و امور دفتری را با سرعت بسیار بالاتر از انسان ها انجام دهند. این تحولات موجب خواهد شد که بسیاری از این مشاغل به تدریج از بین بروند یا نقش انسانی آنها کاهش یابد.

هوش مصنوعی در عین حال که برخی مشاغل را از بین خواهد برد، شغل های جدیدی نیز به وجود خواهد آورد. این شغل ها غالبا در زمینه های فناوری های پیشرفته و نیاز به مهارت های تخصصی خواهند بود که به نوعی با مدیریت، طراحی و توسعه سیستم های هوش مصنوعی مرتبطند. به طور کلی، ظهور هوش مصنوعی نه تنها فرصت هایی برای اشتغال در صنایع نوین فراهم خواهد کرد، بلکه به ایجاد مشاغل با مهارت های تخصصی و بین رشته ای خواهد انجامید.

یکی از مشاغل مهمی که به طور مستقیم از گسترش هوش مصنوعی به وجود خواهد آمد، متخصصان هوش مصنوعی و مهندسان یادگیری ماشین هستند. این افراد وظیفه دارند مدل های هوش مصنوعی را طراحی، داده ها را پردازش و به طور مداوم سیستم ها را بهینه سازی کنند. این شغل ها به مهارت های ریاضی، برنامه نویسی و آشنایی با مفاهیم پیشرفته علوم داده نیاز دارند. بازار تقاضا برای این متخصصان در حال حاضر و در آینده ای نزدیک، به شدت در حال رشد است.

با پیشرفت هوش مصنوعی و کاربردهای آن در حوزه هایی همچون پزشکی، قضاوت و رانندگی، نیاز به طراحان اخلاقی هوش مصنوعی و مشاوران حقوقی بیش از پیش احساس خواهد شد. این متخصصان باید بر توسعه سیستم های هوش مصنوعی نظارت کنند تا از هرگونه تبعیض، نقض حریم خصوصی یا تصمیم گیری نادرست جلوگیری شود. به عنوان مثال، در کاربردهای پزشکی، ممکن است سیستم های هوش مصنوعی تشخیص هایی ارائه دهند که نادرست باشند، بنابراین یک تیم اخلاقی هوش مصنوعی مسوول بررسی این مسائل خواهد بود.

یکی دیگر از مشاغل نوظهور، مدیران روبات ها و مدیران سیستم های هوش مصنوعی خواهند بود. با اتوماسیون گسترده در کارخانه ها و صنایع، این مدیران، مسوول نظارت بر کارکرد روبات ها و اطمینان از هماهنگی میان انسان ها و ماشین ها خواهند بود. این شغل ها به طور خاص نیازمند مهارت های مدیریتی، فنی و شناخت دقیق از نحوه تعامل بین انسان و ماشین هستند.

همچنین بسیاری از کسب وکارها به دنبال استفاده از هوش مصنوعی برای بهبود کارآیی و بهره وری خود هستند. این امر موجب نیاز به مشاوران هوش مصنوعی و مشاوران فناوری اطلاعات می شود که بتوانند به شرکت ها در پیاده سازی صحیح این فناوری ها کمک کنند. این مشاوران باید توانایی شناسایی نیازهای تجاری، طراحی راه حل های مبتنی بر هوش مصنوعی و پیاده سازی آنها در فرآیندهای کسب وکار را داشته باشند.

در حالی که هوش مصنوعی می تواند به بهبود بهره وری و کاهش هزینه ها منجر شود، چالش های اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی نیز به دنبال خواهد داشت. یکی از این چالش ها، افزایش بیکاری است که به دلیل حذف شغل ها و اتوماسیون ایجاد خواهد شد. بسیاری از کارگران که در مشاغل قدیمی مشغول به کار هستند، قادر به انطباق با مشاغل جدید و نیازمندی های تخصصی بازار کار نخواهند بود. این امر می تواند به نابرابری درآمدی و اختلالات اجتماعی منجر شود. همچنین، آموزش و پرورش باید تغییرات عمده ای را برای انطباق با نیازهای جدید بازار کار ایجاد کند. سیستم های آموزشی باید به گونه ای طراحی شوند که افراد را برای شغل های آینده آماده کنند و مهارت هایی مانند تحلیل داده ها، یادگیری ماشین و تفکر انتقادی را آموزش دهند.

با توجه به موارد ذکرشده، هوش مصنوعی بدون شک تغییرات عظیمی در بازار کار ایجاد خواهد کرد. این تغییرات شامل حذف برخی شغل ها، تحول در مشاغل دیگر و ظهور مشاغل جدید و پیچیده خواهد بود. با این حال، این تحولات نیازمند آماده سازی و انطباق افراد و جوامع است. برای بهره برداری کامل از پتانسیل هوش مصنوعی، جوامع باید به بازسازی سیستم های آموزشی، ایجاد فرصت های شغلی جدید و مدیریت چالش های اجتماعی و اقتصادی بپردازند و از این تحولات، به نفع جامعه استفاده کنند.