رئیس هیأت مدیره بورس کالای ایران / کل زنجیره اقتصاد باید شفاف کشف قیمت شود

بورس کالا بازار متشکل و منسجمی است که تعداد زیادی از عرضه کنندگان کالای خود را در آن عرضه می کنند. در این بورس ها معمولا کالاهای خام و فراوری نشده مانند فلزات، پنبه، گندم، برنج و... دادوستد می شوند. یکی از مزایای بورس کالا، حضور نهادهای نظارتی و تنظیم گری است که تمامی تولیدکنندگان، مصرف کنندگان و تجار کالا با حضور این نهادها، از مزایای مترتب بر قوانین و مقررات حاکم بر بورس برخوردار می شوند.

در این باره با منصور یزدی زاده، رئیس هیأت مدیره بورس کالای ایران گفت وگویی انجام دادیم که شرح آن را در ادامه می خوانید.

- جنابعالی به عنوان رئیس هیأت مدیره بورس کالای ایران، فولاد مبارکه را چطور ارزیابی می کنید؟

فولاد مبارکه جزء معدود شرکت های صنعتی کشور است که به عنوان مولود انقلاب اسلامی توانسته سیر صعودی و منطقی اش را به خوبی طی کند. کمتر شرکت هایی بوده اند که توانسته اند چنین رشدی را از خود نشان دهند؛ رشد ۳۰درصدی فولاد مبارکه از سال ۹۱ تا ۹۶، یکی از الگوهای خوب توسعه صنعتی ایران محسوب می شود، ضمن اینکه این توسعه به نحوی بوده که جوابگوی نیاز داخلی است و در حوزه منطقه و جهان نیز عملکرد قابل قبولی داشته است، یعنی مطابق استانداردهای جهانی و بین المللی ظاهر شده است.

-در بازار سرمایه وضعیت فولاد مبارکه را چگونه می بینید؟

در بازار سرمایه نیز فولاد مبارکه جایگاه بسیار خوبی دارد و توانسته اعتماد سهامداران را جلب کند که خود جای قدردانی دارد. چشم انداز توسعه در فولاد مبارکه مبین این موضوع است که مدیران این شرکت به خوبی سمت وسوی توسعه را می شناسند و با چشم باز حرکت می کنند.

-دیدگاه شما در مورد مباحث مطرح شده از سوی شورای رقابت بر سر قیمت گذاری محصولات شرکت هایی همچون فولاد مبارکه چیست؟

یکی از دلایل توسعه صنعت فولاد کشور وجود منابع زغال، سنگ آهن، گاز و برق بوده که یک مزیت برای صنعت فولاد کشور به شمار می آید. طبیعی است که به دلیل شرایط خاص ناشی از رشد جمعیت و انتظار برای ایجاد اشتغال نسل جوان در کشور، شرکت های فولادی به دلیل نوع فرآیندشان، در موضوع اشتغال زایی موردتوجه قرار می گیرند.

فولاد مبارکه و ذوب آهن که به نوعی هدایت گر بازار داخلی هستند، ناچارند نیروی مازاد بر نیاز خود استخدام کنند. اگر قرار بر این باشد که این دو شرکت اضافه بر نیازشان در مقایسه با شرکت های مشابه خارجی نیرو استخدام و جذب کنند، این جنبه باید به عنوان مسئولیت اجتماعی این شرکت ها در نظر گرفته شود. طبیعتا در زنجیره تأمین نیز باید بسیار احتیاط کرد که قیمت گذاری مواد اولیه که به یمن وجود منابع غنی سنگ آهن و زغال و گاز و برق، به عنوان زیرساخت های توسعه فولاد کشور به آنها می بالیم، به سمتی رود که به نفع تولیدکننده هم باشد.

من فکر می کنم یک راه این است که همه چیز را آزاد کنیم و بگوییم قیمت گذاری ها واقعا آزاد باشد و این شرکت ها نیز اگر نیروی مازاد دارند، آزادانه بتوانند تعدیل کنند. نمی شود ما بخشی را مطابق با مسئولیت اجتماعی بپذیریم و از سوی دیگر بخواهیم قیمت محصولات را با فرمول های جهانی انطباق دهیم و مثلا قیمت سنگ آهن و کنسانتره را به روز حساب کنیم. اینها نیازمند بررسی های بیشتر است، زیرا موضوع ساده ای نیست.

-اقدام دولت را در این زمینه چگونه پیش بینی می کنید؟

فکر نمی کنم تغییر چندانی در سیاست گذاری های مجموعه باشد، چراکه آقای دکتر شریعتمداری به عنوان فردی دردآشنا و باتجربه در حوزه بازرگانی که دوره ای نیز معاون اجرایی رئیس جمهور بوده اند، اگر بخواهند حرکتی در این زمینه انجام دهند، قطعا با تدبیر و نگاه کارشناسی خواهد بود؛ البته تاکنون نیز همین گونه بوده است و دست اندرکاران عجولانه به این موضوع ورود پیدا نکرده اند که یک نمونه آن سازمان بورس است که چندین بار این موضوع در هیأت پذیرش مطرح شد و مدیران ارشد سازمان اظهار کردند لازم است این موضوع بیشتر کار شود. اگر بخواهیم منافعی متوجه سهامداران باشد، این منافع باید به سود خود سازمان نیز باشد، به گونه ای نباشد که دسته ای از سهامداران در بالادست منافع سرشار ببرند و ندانند با آن سود کلان چه کنند و در پایین دست شرایط سخت و پیچیده ای حاکم باشد.

-در حال حاضر مجموعه های فولادی متعددی داریم؛ فولاد مبارکه عرضه خود را در بورس کالا انجام می دهد، اما در خصوص سایر فولادسازان این گونه نیست. در این خصوص چه اقدامی صورت گرفته است؟

درواقع فولادمبارکه و ذوب آهن بیشترین فشار را در عرضه در بورس تحمل می کنند و نگاه به سایرین نگاه در سایه بوده است، ولی فکر نمیکنم درست باشد.

شرکت های بزرگ دغدغه ها و مشکلات بزرگ تری دارند. این مسئله که این شرکت ها محصولات شان را در بورس کالا عرضه می کنند، نشان می دهد می خواهند معاملات شفاف بشود و امکان دسترسی به محصولات برای همگان یکسان باشد و در بازار سرمایه برای سهامداران اعتماد را حاکم کنند. این شرکت ها هر سال باید بابت این رفتارشان تندیس دریافت کنند، اما می بینیم بعضا از جاهای مختلف مورد هجمه قرار می گیرند؛ نمونه آن ادعایی است که در مورد فولاد مبارکه مطرح می کنند.

درحالی که موضوع ساده است و از آنها [منتقدین] خواسته شده محصولات شان را در بورس بفروشند و روشن کنند از مواد اولیه ای که می گیرند چه درصدی را تبدیل به محصول می کنند؟ چقدر وارد می کنند؟ با چه نرخی از بازار خرید می کنند؟ آیا همه را تولید می کنند؟ همه این مسائل به شفاف سازی نیاز دارد که اگر وارد بورس شوند، خود به خود شفافیت صورت می گیرد.

صحبت ما درمورد بالادست هم در جهت تأمین مواد اولیه مثل سنگ آهن و زغال درست است، اما ما نمی دانیم پایین دست چه خبر است؟ باید آنها بیایند شرایط شان را شفاف روی تابلوی بورس بیاورند. سپس اگر در این شرایط احساس شود در حق آن‎ها اجحاف می شود، می توان وارد شد، اما قطعا چنین چیزی نیست، چراکه اگر غیر از این بود، آنها هم محصولات شان را روی تابلو بورس عرضه کرده بودند.