سرانه مصرف مواد غذایی در ایران و سایر کشورها

یکی از مهم ترین عـوامـل شکل دهنده الگوی غذایی هر جامعه مجموعه عادات و فرهنگ غذایی آن جامعه است. ایرانیان مردمی خوش ذائقه و دارای تنوع غذایی بسیار بالا هستند و سنت خوردن، از ماندگارترین میراث های فرهنگ و تمدن ایرانیان است امــا در ایــن میان آنچه قابل تأمل است الگوی تغذیه ای ما است. سطح سلامت جامعه وابستگی زیادی به تغذیه مناسب و سالم دارد. الگوی تغذیه کشور ما دستخوش تغییرات زیادی شده است و به گفته کارشناسان، وضعیت تغذیه ایرانیان در حد مطلوبی نیست.

میزان مصرف نان در ایران رقم خیره کننده ای دارد. سرانه مصرف نان هر ایرانی در سال در حالی 160کیلوگرم است که این آمار در جهان تنها 25کیلوگرم است. در واقع ایرانی ها شش برابر آمار جهانی نان می خورند و از این لحاظ در صدر جهان قرار دارند.

سرانه مصرف برنج در کشور ما 40 کیلوگرم اعلام شده و این درحالی است که در سه  دهه گذشته، این میزان 15 تا 20 کیلوگرم بوده است. اما این مقدار نسبت به میانگین جهانی 25 کیلوگرم هم پایین تر است. پرمصرف ترین کشور جهان در برنج، تایلند است که سرانه مصرف برنج در این کشور 140 کیلوگرم است. این در حالی است که این آمار در کشور ترکیه فقط 8 کیلوگرم است.

سازمان جهانی خوار بار و کشاورزی (فائو) در دسامبر 2012 سرانه مصرف گوشت (قرمز و سفید) در جهان را 41 کیلوگرم اعلام کرد. این در حالی است که ایرانی ها سالانه حدود 36 کیلوگرم گوشت مصرف می کنند. این میزان از آمار جهانی کمتر و از میانگین آسیا بالاتر است. همچنین ایران از لحاظ مصرف گوشت بین 196 کشور جهان در رتبه 98 قرار دارد.

سرانه مصرف شکر ایرانی ها بین 21 تا 24 کیلوگرم است. درحالی که میانگین جهانی آن، فقط پنج کیلوگرم است. این، یعنی ایرانی ها پنج برابر مردم جهان از شکر استفاده می کنند. ایرانی ها علاوه بر شکر، در نمک هم زیاده روی می کنند. سازمان جهانی بهداشت، میانگین مصرف نمک را برای هر فرد در جهان، 10 گرم عنوان کرده و این میزان را دو برابر میزان توصیه شده این سازمان دانسته است، اما ایرانی دو تا سه برابر بیشتر نمک مصرف می کنند. 

سرانه مصرف روغن در کشور 21 کیلوگرم است. این در حالی است که وزیر بهداشت روز چهارشنبه 23 مهرماه از اضافه شدن سالانه سه کیلوگرم روغن به سرانه مصرف ایرانی ها خبر داده است.

سرانه مصرف تخم مرغ در ایران 190 عدد است. این در حالی است که میانگین جهانی، 250 عدد تخم مرغ است و ایرانی ها سالانه 60 تخم مرغ کمتر از میانگین جهانی می خورند. هرچند رقم های دیگری هم در این باره اعلام شده و به عنوان مثال، سال گذشته معاون بهبود تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری در گفت وگو با خبرگزاری فارس گفت: «سرانه مصرف تخم مرغ کشور 160 و در جهان 300 عدد است.»

سرانه مصرف روغن زیتون، این داروی طبیعی در کشور فقط 220گرم است. این در حالی است که در برخی کشورهای جهان سرانه مصرف این کالا به 27 کیلوگرم نیز می رسد. کشور سوریه بالا ترین آمار مصرف روغن زیتون را با ۲۷کیلوگرم در سال به خود اختصاص داده است که به دلیل مصرف بالای این ماده طبیعی با کمترین مشکل بیماری های قلبی و عروقی مواجه است.

ایرانی ها در نوشیدن مضرترین نوشیدنی جهان نیز با اقتدار در صدر ایستاده اند. مصرف سرانه نوشابه در کشور ما 42 لیتر است، درحالی که مردم جهان به زور 10 لیتر نوشابه در سال می خورند. سرانه مصرف شیر در ایران 70 کیلوگرم اعلام شده است، اما طبق آمار جهانی متوسط مصرف شیر در جهان 190 کیلوگرم و در کشورهای اروپایی بین 300 تا 450 کیلوگرم اعلام شده است. این آمار در کشورهای توسعه یافته جهان به 500 کیلوگرم هم می رسد. البته مصرف شیر در استان های چهارمحال و بختیاری، آذربایجان غربی و شرقی از متوسط کشور بیشتر است.

با بررسی آمار مصرف مواد غذایی کشور و میانگین های جهانی به روشنی پیداست که ایران در وضعیت غذایی درستی قرار ندارد. حتی می توانیم عنوان بدغذا ترین کشور جهان را از آن خود کنیم. بنابراین اصلاح الگوی تغذیه ای با آموزش های بنیادین و آگاه کردن مردم از تبعات الگوی غذایی غلط شاید بتواند به بهبود وضعیت غذایی جامعه به ویژه نسل های بعد کمک کند.

رئیس هیأت‌ مدیره تعاونی تولید کنندگان مواد‌ غذایی