ارتقای بهره وری، راهبردی مهم در نظام آموزش و پرورش

همزمان با آغاز ثبت نام دانش آموزان در مدارس، مشکلات مختلف و متعددی در این خصوص دامنگیر اولیا و مدارس شده است؛ مشکلاتی که در بدو امر بیش از اینکه دامن مدارس و معلمان را بگیرد مبتلابه خانواده ها و دانش آموزان است. 

خانواده ها برای ثبت نام فرزندان خود باید فاصله بین مدارس مبدا و مقصد و آموزش و پرورش منطقه و ستاد ثبت نام منطقه را طی کنند تا امکان ثبت نام فرزندان خود را در مدرسه ای متناسب با نیاز خود پیدا کنند. در این میان سردرگمی های موجود در ستاد های ثبت نام و مدارس به سبب عدم تطابق میان شرایط مدرسه و دانش آ موز موجب مشکلات و مشقاتی هم برای دانش آموزان و هم برای کارکنان مدارس شده است. 

به سبب عدم آشنایی مناسب با موضوعات و مباحث مبتلابه نظام آموزشی کشور تاکنون هیچ گونه اظهارنظری در این باره برای اینجانب وجود نداشت ولی به سبب نیاز به ثبت نام فرزندم در دبیرستان به چشم خویش دیدم که چگونه مردم در میان کلاف سردرگم بین مدرسه ها و ستادهای ثبت نام باید در تردد باشند و مدیران و مسئولان ثبت نام به سبب حجم تقاضاها فقط تلاش های زیادی برای رفع تکلیف و ارجاع والدین می کنند. البته در این میان پیدا کردن یک آشنا و پارتی و حتی پوشیدن لباس فرم خدمت توسط برخی والدین از راهکارهایی بود که والدین را جهت حل مشکل به سمت آنها هدایت می کند.

اینکه بسیاری از والدین و خانواده ها به دنبال شرایط مطلوبی برای آموزش دولتی فرزندان خود هستند حق مسلمی است که نظام آموزشی کشور حتماً باید برای حل آن و استاندارد سازی همه مدارس دولتی در یک ساختار مناسب اقدام کند تا تفاوت های علمی فاحش میان مدارس باعث عدم رغبت به مدرسه ای و تقاضاهای بسیار زیاد برای مدرسه دیگر نشود. ایجاد رقابت در خوب بودن و استاندارد سازی مدارس، وجود نظام تشویقی مناسب برای کادر مدارس و... راهکارهای این موضوع است.

از سوی دیگر هم بسیاری از مشکلات و مسائل مبتلابه نظام آموزش کشور در هدایت دانش آموزان و اولیا به سمت یک شرایط مطلوب از ویژگی های یک کادر آموزشی مجرب است که اینجانب با توجه به ارتباطات ایجاد شده در این مدت متوجه شدم اکثریت کادر آموزشی مدارس دولتی حداقل در منطقه ای که اینجانب مراجعه کردم از تبحر کافی جهت حل مشکلات جامعه و مردم برخوردار هستند ولی عدم برنامه ریزی مناسب و علمی و عدم مسئولیت پذیری متولیان این حوزه بر بار مشکلات نظام آموزشی در عدم حل معضلات افزوده است.

در شرایطی که نظام جمهوری اسلامی و دولت نسبت به کاهش جمعیت کشور دغدغه ها و نگرانی هایی را مطرح می کنند و مقام معظم رهبری بر این موضوع که لازم است جمعیت کشور به سمت رشد و توسعه گام بردارد، تأکید فراوانی دارند، ولی اهمال های موجود در این خصوص به عنوان دافعه های این سیاست ها محسوب می شوند. اگر به دنبال افزایش جمعیت کشور هستیم لازمه این امر را اتخاذ تدابیر لازم برای تشویق و ترغیب جامعه به حرکت در جهت افزایش جمعیت می دانیم که باید شرط اصلی آن را که فراهم کردن شرایط بهترهای رفاهی و آموزشی جامعه به صورت حداقلی است، فراهم سازیم.

به نظر می رسد ساختارهای نظام آموزش و پرورش کشور متناسب با نیازها و توقعات نظام جمهوری اسلامی خود را مجهز نکرده و از یک نابسامانی هایی در مدیریت کلان سخت افزاری رنج می برد. 

عدم تطابق میان نیازها و توقعات، همچنین عدم استفاده مناسب و بهینه از امکانات در نظام آموزشی کشور عدم توسعه متوازن این نظام در مناطق مختلف کشور و البته نگرانی های معلمان از نظام معیشتی باعث ایجاد مشکلات متعددی هم برای مردم و هم برای دولت شده و این موضوع چالش مهمی است که می تواند ساختارهای مرتبط این نظام آموزشی را هم در حال حاضر و هم در آینده با خود مواجه کند. نظام آموزشی کشور بیش از آنکه از منظر مالی و اعتباری دچار مشکل باشد با چالش مدیریتی مواجه بوده و لازم است در دولت دوازدهم برای اتخاذ یک مدیریت خلاق و چابک برای این نظام آموزشی خسته و سنگین فکری اساسی صورت گیرد.

این نظام آموزشی نمی تواند شاخص های توسعه علمی و آموزشی کشور را در چارچوب سند چشم انداز ایران 1404 و سیاست های اقتصاد مقاومتی به شکل مناسبی محقق کند. ما در علم اقتصاد و بازرگانی کشور واژه بسیار مهمی به نام بهره وری را به عنوان یکی از شاخص توسعه قلمداد می کنیم و هرچه میزان این بهره وری بالاتر باشد شاخص های توسعه به سمت رشد بهتر سیر می کنند.

نظام آموزش کشور با یک اتلاف انرژی بسیار بالایی از والدین، دانش آموزان و کادر آموزشی دست به گریبان است و هزینه این اتلاف برای کشور بسیار سنگین خواهد بود. امکانات به شکل مناسب و مؤثری برای مدیریت آموزش کشور به کار گرفته نمی شود. نظام آموزش کشور در بحث هدایت تحصیلی دانش آموزان به جمع بندی مطلوبی در اغنای خانواده و دانش آموزان نرسیده است و طیف وسیعی از دانش آموزان در دایره بین مطلوب و نامطلوب سرگردان مشاهده می شوند.

برخی والدین در صف انتظار مدرسه با ارائه ادله هایی تلاش دارند این تفکر را القا کنند که هدف مسئولین آموزشی هدایت نامحسوس دانش آموزان به سمت مدارس غیر دولتی و انتفاعی است، درحالی که مطابق قانون اساسی جمهوری اسلامی فراهم کردن نظام آموزش و پرورش رایگان از مهم ترین وظایف دولت تلقی شده و لازم است دولت برای جامعه، نظام آموزشی مناسب در حد استاندارد های لازم نظام مقدس جمهوری اسلامی فراهم آورد. اینکه یک نظامی با پوشیدن لباس فرم و نصب درجه های خود یا یک کارمند دربه  در دنبال یک آشنا در آموزش و پرورش برای ثبت نام فرزند خود بگردد، شایسته این جامعه و مردم نیست. 

چرا نظام آموزش کشور به دنبال یک هدایت هدفمند و مناسب برای تحصیل فرزندان این کشور در یک چارچوب متناسب با توان علمی دانش آموز علایق و استعدادهای واقعی او نیست.  چرا نمی توانیم نظام آموزشی را در جهت هدایت مناسب و مؤثر استعدادهای کشور برنامه ریزی و هدایت کنیم. به نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی پیشنهاد می شود تا از بین گزینه های پیشنهادی برای نظام آموزشی کشور حتما نسبت به انتخاب وزیری تمایل نشان دهند که برنامه ای کاربردی و اجرایی برای حل مشکلات آموزشی کشور داشته باشد و در مدت فعالیت نیز ایشان را از روند اجرای برنامه های خود مطابق با سند اراده شده مطلع کند.

نظام آموزش کشور در حقیقت یک سرمایه ارزشمندی است که آتیه نظام جمهوری اسلامی را بیمه خواهد کرد.

کارشناس اقتصادی