تولید رنگ های طبیعی یک سرمایه گذاری سودآور

رنگ مواد غذایی یکی از نخستین ویژگی های ظاهری آن در نظر مصرف کننده است که قبل از بو و طعم، نقش پررنگی در انتخاب خریدار خواهد داشت. این رنگ نقش اساسی در جلب نظر مشتری ایفا می کند تا به پذیرش نهایی او برای خرید یا مصرف منجر شود.

به گزارش دریک آنلاین، از این رو اهمیت وجود رنگ های خوراکی در صنایع غذایی و دارویی بر کسی پوشیده نیست. با توجه به مضرات و همچنین ممنوعیت هایی که در استفاده از رنگ های شیمیایی وجود دارد، فرصت سرمایه گذاری این نوبت به تولید رنگ های طبیعی اختصاص دارد.

 ضرورت تولید رنگ های طبیعی

صنعت غذا، طی سالیان متمادی به منظور بهبود ویژگی های مورد نظر مصرف کننده از انواع مختلف مواد افزودنی نظیر رنگ های مصنوعی، شیرین کننده های مصنوعی، طعم دهنده ها، مواد معطر، مواد سفیدکننده، مواد نگهدارنده و بافت دهنده در محصولات صنعتی استفاده می کند که متأسفانه برخی از این مواد به شدت برای سلامتی انسان مضر است. لازم است ذکر شود اثرات برخی از این مواد خفیف بوده و اختلالات و عوارض ناشی از آنها با مصرف مستمر و طولانی مدت به تدریج بروز کرده و سلامت افراد به ویژه گروه های آسیب پذیر جامعه  (کودکان و نوجوانان) را با خطرات جدی روبه رو می سازند.

رنگ های مصنوعی که در نوشیدنی های گازدار، آب نبات ها، غلات صبحانه، ژله ها و بسیاری از محصولات دیگر به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرند، جزو این دسته از افزودنی ها هستند که بیشتر به منظور جذب مشتری، پوشش دادن رنگ واقعی محصول و تشدید رنگ در ماده غذایی کاربرد دارند.

در ایران طی سال های اول دهه 60، به دلیل استفاده از رنگ های غیرمجاز در اغلب فرآورده  های غذایی، ابتدا مصرف رنگ ممنوع اعلام شد، ولی با توجه به لزوم استفاده گسترده از بسیاری از رنگ ها در انواع فرآورده های غذایی، این ممنوعیت مؤثر واقع نشد و مشکلات زیادی را به وجود آورد. 

اخیراً محدودیت بسیاری از جانب سازمان های بین المللی و انستیتوهای تحقیقاتی مانند انستیتو ملی سرطان در مورد استفاده از رنگ های قرمز مصنوعی خوراکی بیان شده است. با توجه به عوارض و مشکلات رنگ های شیمیایی، تولید رنگ های طبیعی لازم و ضروری است. 

دلیل استفاده از رنگ در صنایع غذایی

افزودن رنگ در صنایع غذایی ممکن است برای برگرداندن رنگ اصلی ماده غذایی، یکنواخت کردن رنگ محصول، پررنگ کردن رنگ طبیعی ماده غذایی، جلب اشتها و نظر مصرف کننده، هویت دادن به ماده غذایی  (مثلاً رنگ نارنجی در نوشابه پرتقالی یا رنگ سبز در ژله طالبی)، رنگ دادن به محصولات بی رنگ مثل پاستیل، پیشگیری از بی رنگ شدن محصول تا رسیدن به مصرف کننده، تزیین ماده غذایی  (مثل رنگ های مصرفی در قنادی) و در نهایت تأثیر بر ارزیابی کیفی محصول به وسیله مصرف کننده باشد.

 روش تولید

فرآیند تولید رنگ های خوراکی طبیعی تا حدی مشابه با فرآیند تغلیظ در آب میوه ها و سبزیجات است. مراحل روش تولید رنگ های خوراکی طبیعی از منابع اولیه طبیعی شامل: استخراج، حرارت دهی، هموژنیزاسیون، آسیاب کردن، فیلتراسیون، پوشش دهی، تغلیظ و خشک کردن است.  در ابتدا مواد اولیه انتخاب شده و به دقت شسته می شوند. سپس، وارد مرحله خراش دهی یا آسیاب می شود و بعد از آن، مرحله فیلتراسیون قرار دارد. در انتها، عصاره تولیدی پوشش دهی، پاستوریزه و تغلیظ می شود.

به منظور بررسی کیفیت رنگ های خوراکی طبیعی استخراجی، این نکته مهم است که با استفاده از تکنیک های دستگاهی همچون رنگ سنجی، اسپکتروفتومتری و کروماتو گرافی مایع با کارایی بالا  (HPLC) کیفیت و خلوص ماده مؤثره رنگ موردنظر، تعیین می شود.  به طور کلی، رنگ های خوراکی طبیعی می توانند به دو صورت مایع و پودری ارائه شوند. شفافیت رنگ ها می توانند از حالت ابری تا کدر باشند.

مهم ترین مرحله در تولید رنگ های خوراکی طبیعی، فرآیندهایی است که به منظور تسهیل و راحتی کاربرد رنگ استخراجی انجام می شود. به علاوه، مقاوم سازی نیز مرحله مهمی در تولید این گونه رنگ ها است. زمانی که از رنگ های خوراکی طبیعی برای کاربردهای غذایی و نوشیدنی استفاده می شود، باید به مسئله پایداری رنگ در محصول نهایی توجه شود. از جمله پایداری به شرایط اسیدی، پایداری حرارتی، پایداری به نور، پایداری در حضور دیگر افزودنی ها  (ویتامین ها، مواد معدنی، طعم ها و غیره)، طی فرآیند بسته بندی و نگهداری است. 

از آنجایی که رنگ های خوراکی طبیعی در مقایسه با رنگ های خوراکی سنتزی از مقاومت محیطی و حرارتی پایین تری برخوردار هستند، بنابراین مقاوم سازی آنها به این شرایط نامطلوب محیطی می تواند کاربرد آنها را در صنعت غذا افزایش دهد.

الزامات و استانداردها

اصلی ترین و مهم ترین کالای جایگزین برای رنگ های طبیعی، رنگ های مصنوعی  (سنتتیک) است. مهم ترین عامل بازدارنده در استفاده از رنگ های طبیعی، قیمت بسیار بالای آنها در مقایسه با رنگ های مصنوعی، به دلیل استخراج رنگ از رنگدانه گیاه است. اما از طرفی دیگر با توجه به استانداردهای غذایی کشور و ممنوعیت استفاده از رنگ های مصنوعی در بسیاری از محصولات به خصوص مواد غذایی که برای کودکان تولید می شود لذا مصرف رنگ های طبیعی در صنایع غذایی لازم و ضروری است. 

بررسی بازار

در ایران در زمینه تولید رنگ خوراکی تعداد کمی واحد فعال هستند و این در حالی است که با توجه به بررسی های صورت گرفته بیش از 700 تن انواع رنگ خوراکی وارد کشور می شود که خود گویای وضعیت تولید این محصول در کشور و پتانسیل های موجود برای احداث واحدی در این زمینه است.

تنوع در سلیقه مصرف کننده و پیشرفت صنایع غذایی موجب شده تا کارشناسان به طور میانگین در سال های آتی بین ۵تا۱۰درصد افزایش متوسط مصرف رنگ های طبیعی و ۳ تا ۵ درصد نیز افزایش مصرف رنگ های سنتتیک را پیش بینی کنند. این یعنی بازار مصرف این ماده غذایی رو به رشد است و می توان سرمایه گذاری های بلند مدت و البته آینده داری در کشور روی این مقوله انجام داد.

بررسی مالی و اقتصادی

براساس تحقیقات به عمل آمده، برای تولید رنگ خوراکی با احداث یک واحد صنعتی با ظرفیت 150 تن در سال حدودا به 110 میلیارد ریال سرمایه ثابت نیاز است. لازم به ذکر است که تولید در ظرفیت 150 تن ظرفیت بهینه است، ولی تولید در ظرفیت 50 تن نیز اقتصادی بوده که در این صورت حدودا به 40 میلیارد سرمایه ثابت نیاز دارید و می توانید به تدریج ظرفیت تولیدتان را افزایش دهید. نکته قابل تأمل در این سرمایه گذاری آن است که سالانه 77 میلیارد ریال درآمد دارد و تنها دو سال برای بازگشت سرمایه مورد نیاز است. نرخ بازده داخلی طرح 36 درصد بوده و حدودا 40 درصد نیز اشتغال زایی مجموعه است.

 ارزیابی نهایی

رنگ خوراکی طبیعی نسبت به رنگ های مصنوعی فواید و موارد کاربرد فراوانی دارد. از طرفی تکنولوژی خاصی برای تولید این مواد مورد نیاز نیست. با توجه به افزایش روز افزون جمعیت، اکثر مصرف کنندگان دارو، مواد غذایی و کالاهای بهداشتی تمایل بیشتری به استفاده از رنگ های طبیعی و سالم به جای محصولات شیمیایی و در برخی موارد مضر دارند.

از سایر مزایای تولید این محصول به موارد زیر می توان اشاره کرد: 

- الزامات سازمان غذا و دارو برای استفاده از رنگ طبیعی به جای رنگ مصنوعی و به تبع آن افزایش تقاضا در بازار.

 - محدودیت استفاده از رنگ های مصنوعی در صنایع غذایی.

 - تولید محصول به صورت کنسانتره یا پودر و مصرف در صنایع بستنی سازی و شربت.

با توجه به موارد گفته شده و همچنین نیاز داخل و میزان پایین تولید داخل، تولید رنگ های خوراکی طبیعی فرصت سرمایه گذاری جذابی ارزیابی می شود.