پس از آنکه مقامات ایرانی موفق شدند با پیگیری همزمان مذاکرات خود با ایرباس و بویینگ شرایط را برای نهایی کردن قرارداد خرید هواپیما از این دو شرکت بزرگ به طور همزمان فراهم کنند، این بار به نظر می رسد رقابت این دو هواپیماساز بر سر تحویل هواپیماهای خود به ایران آغاز شده است.
ایرباس در طول هفته های گذشته سه فروند هواپیمای خریداری شده ایران ایر را رسما به ایران تحویل داد تا در این زمینه گوی سبقت را از رقیب آمریکایی اش برباید. در چنین شرایطی به نظر می رسد بویینگ نیز احساس خطر کرده و به دنبال آن است تغییری هر چند محدود در اجرای قرارداد خود با هما به کار بندد.
همان طور که ایرباس نیز موفق شد با جابه جایی قراردادهای اقتصادی خود شرایط را برای ورود جدیدترین هواپیماهایش به ناوگان های ایران فراهم کند، این بار بویینگ نیز به دنبال آن است از فضای به وجود آمده نهایت استفاده را ببرد و به این ترتیب نخستین هواپیمای ایران را تا حدود یک ماه آینده تحویل دهد.
در قرارداد ابتدایی بسته شده میان ایران ایر و بویینگ بنا بر آن بود که نخستین هواپیماهای خریداری شده ایران در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷ تحویل شود، اما به نظر می رسد با شرایطی که برای یکی از قراردادهای شرکت بویینگ به وجود آمده امکان آن وجود داشته باشد که آغاز اجرای این قرارداد بزرگ یک سال جلو بیفتد.
نخستین هواپیما از ۸۰ فروند هواپیمایی که ایران ایر با بویینگ بر سر خرید آنها به توافق رسیده، تا یک ماه آینده به ایران می آید؛ این هواپیما، مرجوعی ترکیش ایر است.
شرکت هواپیمایی ترکیش ایرلاین به دلیل حوادث سیاسی و ناامنی های به وجود آمده در ترکیه زیان های اقتصادی قابل توجهی را متحمل شده است و به همین دلیل بعضی از قراردادهای خود برای خرید هواپیماهای جدید را یا کاهش داده یا به تعویق انداخته است.
وزارت خزانه داری آمریکا (اوفک) مجوز فروش ۱۸۰ فروند هواپیمای ایرباس و بویینگ به ایران را تایید کرد و بر این اساس نخستین فروند هواپیمای بویینگ ۷۷۷ از هواپیماهای خریداری شده از سوی ایران ایر تا یک ماه آینده وارد ناوگان هواپیمایی شرکت هما خواهد شد. قرارداد خرید هواپیما از بویینگ، شامل ۸۰ فروند انواع هواپیماهای مسافری کوتاه برد، میان برد و بلندبرد است که این هواپیما (۷۷۷) جزو هواپیماهای بلندبرد محسوب می شود.
در همین ارتباط، اصغر فخریه کاشان، قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در گفت وگو با مهر ضمن تایید این خبر، گفت: این هواپیما که دارای مجوز فروش از اوفک (OFAC) ـ دفتر دارایی های خارجی خزانه داری کل آمریکا ـ است، تا یک ماه آینده وارد ناوگان هوایی ایران ایر می شود.
قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در امور بازرگانی بین المللی با تأکید بر این که شرکت بویینگ برای فروش همه ۸۰ فروند هواپیمایی که ایران ایر سفارش داده، توانسته از اوفک مجوز بگیرد، افزود: این هواپیما که به زودی وارد آسمان ایران می شود، هواپیمایی است که شرکت ترکیش ایرلاین از خرید آن انصراف داده است.
وی در مورد علت مرجوعی بودن این هواپیما اظهار کرد: نباید از لفظ مرجوعی برای خرید و فروش هواپیماهای نو استفاده کرد. در واقع در عبارت «مرجوعی» نوعی بدفهمی برای مخاطب وجود دارد و رسانه ها به اشتباه این واژه را به کار می برند که سبب می شود مخاطب فکر کند «پس مانده» کشورهای دیگر به ایران فروخته شده است. حال آنکه چنین نیست.
این مقام مسئول در وزارت راه و شهرسازی تصریح کرد: سیستم خرید و فروش هواپیما در دنیا، شبیه روشی است که در ایران خودرو به مشتریان فروخته می شود؛ خودروساز پس از کسب آپشن های مورد نظر خریدار، به او وعده تحویل خودرو در چند ماه آینده را می دهد، اما بسیار اتفاق می افتد که خریدار پیش از سررسید، تقاضای استمهال زمان تحویل خودرو به دلیل نداشتن منابع مالی یا هر دلیل دیگری را دارد. در خصوص هواپیمای بویینگ ۷۷۷ نیز همین اتفاق افتاده و ترکیش ایرلاین که نوبت تحویل آن تا یک ماه آینده بوده، به دلایلی از تحویل گرفتن آن انصراف داده است.
فخریه کاشان ادامه داد: پس از انصراف ترکیه از خرید این هواپیما، بویینگ به ما پیشنهاد داد که با توجه به اینکه وعده تحویل نخستین بویینگ ایران ایر، در سال ۲۰۱۸ است، چنین هواپیمایی با این مشخصات وجود دارد که می توانیم آن را به ایران ایر تحویل دهیم. در حال حاضر نیز کارشناسان شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) در حال بررسی چندصد صفحه مشخصات این هواپیما هستند که در صورتی که با آب و هوا و میزان نیاز حمل و نقل هوایی ایران سازگار باشد، آن را تحویل می گیریم.
وی با بیان اینکه در صورت هماهنگ بودن آپشن های این هواپیما با نیاز ایران ایر، این هواپیما ظرف یک ماه آینده تحویل مقامات کشورمان خواهد شد، خاطرنشان کرد: اما در صورتی که بخواهیم تغییراتی در ویژگی های داخلی آن مانند تعداد صندلی ها یا سیستم آشپزخانه تهیه غذای سرد و گرم هواپیما ایجاد کنیم، تحویل آن به دو ماه آینده موکول می شود.