آذربایجان، همراه جدید راه آهن ایران / دروازه های ریلی اروپا به روی ایران باز می شود

عملیات ریل گذاری راه آهن آذربایجان، برای تکمیل طرح ارتباط ریلی دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان آغاز شد. این خبری است که فرماندار آستارا داده و از پیگیری جدی مراحل اجرایی کار در آینده نزدیک خبر داده است؛ موضوعی که می تواند راه را بر توسعه صنعت ریلی ایران پیش از هر زمان دیگری هموار کند. 

با وجود آنکه در طول سال های گذشته همواره حمل و نقل جاده ای به عنوان عرصه ای بدون رقیب نام خود را در ترانزیت ثبت کرده و بیش از 90درصد از جابه جایی بار در کشور را یک تنه اجرایی کرده است اما نیاز به رسیدن به اولویت های کلان و استانداردهای جهانی اجازه نداده مسیر گذشته به روال قبل ادامه پیدا کند.

هرچند در اولویت گذاری های صورت گرفته به طور همزمان بر توسعه همه بخش های حمل و نقل ملی تاکید شده است اما مزیت های نسبی قابل توجه صنعت ریلی در قیاس با دیگر رقبا باعث شده شانس مهمی در اختیار این حوزه قرار گیرد. به دنبال این اولویت گذاری ها عرصه ریلی ایران برنامه های کلانی را در دستور کار خود قرار داده است.

از یک سو دو خطه و چهارخطه سازی مسیرهای اصلی، از یک سو نوسازی، برقی سازی و سریع السیر سازی خطوط و از سوی دیگر برنامه ریزی برای رساندن ریل به نقاطی که هنوز از این نعمت محروم هستند، بدنه کلانی را شکل داده که نتیجه آن توسعه بخش ریلی کشور خواهد بود.

در ریل گذاری های جدید در کنار اولویت قرار گرفتن استان های باقی مانده، رساندن ریل به مرزهای زمینی و افزایش ارتباط با کشورهای همسایه نیز به عنوان اولویتی دیگر در دستور کار قرار گرفته است و پس از آنکه شرایط برای افزایش همکاری ها با ترکمنستان فراهم شد، توافق ها برای اتصال به افغانستان و سپس آذربایجان در دستور کار قرار گرفت.

طبق برنامه ریزی های صورت گرفته ایران از سمت آستارا به منطقه آستارا در کشور آذربایجان متصل خواهد شد و این اتصال نیاز به کشیدن ریل هایی در سطح محدود میان دو کشور دارد و البته گام نهایی در این مسیر منوط به رسیدن ریل ایران به رشت و سپس آستارا خواهد بود.  گام نهایی برای نهایی شدن این طرح که دروازه های خطوط ریلی اروپا به ایران از طریق مرزهای شمال غربی را باز می کند برداشته شده و به نظر می رسد در آینده نزدیک به بهره برداری خواهد رسید.

یونس رنجکش، فرماندار آستارا در این زمینه گفته عملیات ریل گذاری مرحله نخست این طرح به طول ۶۰۰ متر و در محدوده روستای باغچه سرای این شهرستان انجام شده و مراحل بعدی با تکمیل زیر سازی لازم، به سرعت اجرا خواهد شد. مشکلی در تامین مصالح مورد نیاز این طرح وجود ندارد و با تکمیل این طرح ملی و اتصال آن به خط آهن رشت، بخشی از کریدور شمال -جنوب حمل و نقل کالا و مسافر فعال خواهد شد.

توسعه همکاری بین المللی اولویت ریلی

اتصال به آذربایجان و خطوط کلان ریلی جهان این امید را به وجود آورده تا با تکمیل دیگر همکاری ها شانس ایران برای عرض اندام در بازارهای جهانی فراهم شود. محمد سعیدی، کارشناس مسائل حمل و نقل در گفت وگو با «فرصت امروز» در این زمینه گفت: آنچه بیشترین اهمیت را برای ما دارد رساندن سطح صنعت ریلی ایران به استانداردهای جهانی است و این مهم پس از اجرای برجام امید بیشتری برای تحقق نسبت به گذشته پیدا کرده است.  به گفته وی، وقتی امکان آن به وجود می آید که کشورها و سرمایه گذاران خارجی شانس خود را در عرصه ریلی ایران آزمایش کنند قطعا شرایط برای هدف گذاری در عرصه های مختلف این صنعت بهبود خواهد یافت.

سعیدی تصریح کرد: اگر در طول سال های گذشته ایران با استفاده از توان داخلی توانسته در بخش های مختلف اقتصاد ریلی نقش آفرینی کند، در حال حاضر می توان ارتقای این توانایی و بهبود آن را در دو حوزه مختلف رصد کرد. از یک سو افزایش ارتباط با کشورهای خارجی و استفاده از خطوط ترانزیتی آنها اعتباری جدید برای صنعت ریلی ایران به وجود می آورد و از سوی دیگر شانس جذب سرمایه گذاران جدید در بخش هایی مانند ساخت واگن، ریل و دیگر بخش ها افزایش می یابد؛ مسئله ای که می تواند برای ایران اهمیت بسیار زیادی داشته باشد.

  علی اکبر نیکو اقبال، کارشناس مسائل اقتصادی نیز در گفت وگو با «فرصت امروز» به اهمیت امروز صنعت ریلی در فضای بین المللی اشاره کرد و گفت:  امروز بسیاری از کشورهای صنعتی و توسعه یافته بخش زیادی از تمرکز خود را روی استفاده از توان صنعت ریلی گذاشته اند و بهره گیری از آن را به عنوان اولویتی جدی در دستور کار خود قرار داده اند. ارزانی و ایمنی بالای این بخش از حمل و نقل توجه بسیاری از بازارهای اقتصادی را به سمت خود جلب کرده است.

به گفته وی، در صورتی که امکان آن به وجود بیاید که اتصال ریلی ایران به کشورهای همسایه با قدرت بیشتری دنبال شود، می توان انتظار داشت تبادلات اقتصادی نیز گسترش یافته و در بلند مدت به تحقق بسیاری از اهداف کلان از جمله کاهش اتکا به نفت و به دست آوردن منابع مالی جدید کمک خواهد کرد.

ایران برنامه ریزی کرده در آینده نزدیک رساندن ریل به چند استان باقی مانده را اجرایی کند و در این بین افتتاح خط آهن رشت اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت. این مسیر که قطعه پایانی کریدور ریلی جنوب به شمال ایران به حساب می آید، می تواند در کوتاه مدت بخش زیادی از توجهات را به عبور از خاک ایران جلب کند و در بلند مدت سودای بازگشت به جایگاه واقعی ترانزیت منطقه را به حقیقت بدل کند؛ برنامه ای که ریل گذاری نخستین کیلومترهای آن کلید خورده و به نظر می رسد در کوتاه مدت اخبار جدید قابل توجهی را همراه خواهد آورد.

ارتباط با نویسنده: j.hashemi1992@gmail.com