صنعت نفت به کمک توسعه توریسم آمد / آبادان و مسجدسلیمان شهرموزه می شوند

صیانت از تاریخ صنعت نفت و توسعه توریسم و گردشگری نفتی موضوعی است که این روزها مورد توجه وزارت نفت قرار گرفته است، امری که در صورت تحقق یافتن می تواند موجب رونق بخشی اقتصاد شهرهای صنعت نفتی شود. توسعه صنعت نفت اگرچه آبادانی برای کشور دربرداشته است اما همیشه برای افراد ساکن در شهرهای صنعتی دردسرهای زیست محیطی و بصری داشته است.

امروز با گذشت بیش از یک قرن از آغاز صنعت نفت ایران، شاهد آن هستیم که عمده مشکلات زیست محیطی گریبانگر این شهرها شده است و بسیاری از سازه های صنعتی به دلیل قدمت بالا و اورهال شدن بلااستفاده در شهرهای صنعتی استان خوزستان رها شده اند.

این مسئله در کنار آلودگی های صوتی، هوا و آب نگرانی هایی متعددی را ایجاد کرده است اما با روی کار آمدن دولت یازدهم ایده هایی برای حل و فصل مشکلاتی از این دست آغاز شد و به همین دلیل با حکم وزیر نفت در تاریخ 22 دی ماه سال 92 مقدمات لازم فراهم شد و کارگروهی مرکب از صاحب نظران و کارشناسان و با بهره برداری از نتایج مطالعات مشابه در جهان، برای پیشبرد طرح ایجاد موزه های صنعت نفت کشور اقدام کردند.

هم اکنون خروجی این اقدامات در سال های آخر این دولت در حال به بار نشستن است. مقدمات ایجاد و راه اندازی موزه صنعت نفت در چهار نقطه از کشور از جمله مسجد سلیمان، آبادان، کرمانشاه و تهران فراهم شده و ایجاد موزه در برخی نقاط دیگر نیز در دست بررسی است.

نخستین بناها و سازه های صنعتی نفت با حضور انگلیسی ها در شهرهای مسجدسلیمان و آبادان ایجاد شد تا موتور توسعه صنعت نفت در ایران آغاز شود، امروز سازه های صنعتی این صنعت در بسیاری از شهرهای کشور به خصوص جنوب به وضوح دیده می شود اما قدمت آنها طولانی نیست.

شرکت های انگلیسی از همان زمان که برای توسعه صنعت نفت به جنوب ایران آمدند همراه خود امکاناتی به این منطقه آوردند، به طوری که در تمامی مکان هایی که به نفت دست می یافتند امکانات رفاهی و تفریحی متعددی برای کارکنان شان مهیا کردند که امروز این اماکن به جز معدود موارد همچنان مورد استفاده مردم و مدیران نفتی قرار می گیرد.

نمونه ملموس این امکانات ساختمان انکس آبادان، مجموعه ورزشی گلف مسجدسلیمان و روستای نفت سفید است. جای جای شهرهای صنعتی اهواز پر از سازه های نفتی است که بخش اعظم آن همچنان فعال است اما برخی سازه ها همچون نیروگاه صنعتی آبادان، تلمبه خانه دارخوین، کارخانه گوگردسازی مسجدسلیمان و ... از کار افتاده و به یک سازه بی مصرف و زشت برای محیط های شهری تبدیل شده  اند.

حال سیاست وزارت نفت بر این است که با حفظ بخشی از تاریخ صنعتی نفت در قالب موزه، صنعت توریسم را در بخش نفتی نیز گسترش دهد تا با این اقدام، علاوه بر تبدیل شهرهای صنعتی به شهرهای گردشگری و ایجاد درآمد برای مردمان این شهرها، از تاریخ نفت ایران نیز حفاظت کند. یکی از این اقدامات تبدیل شهرهایی صنعتی همچون آبادان و مسجدسلیمان به شهرموزه است. به همین دلیل موزه های صنعت نفت رونق گرفت و قرار است با تخصیص اعتباراتی توسط وزارت نفت نه با حمایت بخش  خصوصی از تاریخ صنعت نفت محافظت شود.

براساس مطالعات کارشناسان،  تمام مناطق آبادان و مسجد سلیمان نشانی از صنعت نفت دارند و از این رو این شهرها به عنوان شهرموزه معرفی شدند. تجهیزات، اماکن و ابنیه های صنعت نفت این شهرها در فازهای مختلف تبدیل به موزه خواهند شد.

بر این اساس فعالیت هایی برای دستیابی به این اهداف آغاز شده و در گام نخست پنج نقطه از تأسیسات آبادان در اولویت اول برای تبدیل شدن به موزه قرار گرفته اند، همچنین بقیه تأسیسات، ساختمان ها و ابنیه نیز ثبت میراث فرهنگی خواهند شد تا دخل و تصرفی در آنها صورت نگیرد. البته در فاز دوم قرار است 20 نقطه مرمت و بازسازی شود.

تلمبه خانه شماره سه، ساختمان، خانه های تشریفاتی  (شاه نشین) در کنار اروند؛ بازسازی اسکله  آبادان به مساحت 1600 متر، جرثقیل اکوان، جرثقیل گوگردی، نیروگاه شماره یک، نخستین ریخته گری در خاورمیانه، نخستین آسانسور، موزه بنزین خانه اولی پمپ بنزین کشور و آرتزین اسکول  (مدرسه فنی و حرفه ای) تنها بخشی از برنامه هایی آتی است که در شهرموزه آبادان مورد توجه قرار گرفته شده است.

ابوذرشجاعی از مسئولان نفتی مسجدسلیمان درباره اقدامات وزارت نفت برای تبدیل این شهر به موزه شهر و ایجاد سایت موزه بزرگ در این شهر به «فرصت امروز» می گوید: همیشه از این شهرهای نفتی برای درآمدزایی کشور استفاده شده اما کمتر به توسعه و آبادانی آنها فکر شده است، از این رو تبدیل شهرهای صنعتی نفت به شهرموزه گامی برای توسعه توریسم صنعتی نفت می تواند باشد و امیدواریم این امر زودتر محقق یابد تا شهرهایی از این دست بیشتر برای مردم کشور و دنیا شناخته شود. البته با پیگیری های صورت گرفته از سوی مسئولان تخصیص بودجه ای به شهرهای تولید کننده نفت و گاز در سال 96 صورت خواهد گرفت.

وی ادامه داد:  تبدیل شهر به خاستگاه توریسم صنعتی خواسته هر شهروند در شهرهای صنعتی نفت است تا با این اقدامات رونق رخت بسته از این شهرها مجددا بازگردد. امیدواریم وزارت نفت با جدیت طرح موزه های صنعت نفت را پیگیری کند.

ساسان بامداد صوفی، مجری و طراح موزه های آبادان نیز با بیان اینکه نگهداشت صنعت نفت ایران در قالب موزه برای آیندگان طرحی است که باید سه دهه پیش صورت می گرفت، به «فرصت امروز» می گوید: مردم آبادان به دلیل تبدیل شهر به موزه بسیار خرسندند و امیدوارند این شهر صنعتی به شهر گردشگری و توریستی تبدیل شود.

وی بر این باور است که حفاظت از سازه های صنعتی نفت و ایجاد فضای گردشگری خاستگاه هر ایرانی است، از این رو باید در کنار توسعه امکانات برای شهر های صنعتی، فضای گردشگری نیز مهیا کرد.

ارتباط با نویسنده: ebrahimi1941@gmail.com