تزریق نقدی طرح های عمرانی آب رفت / مدل های مالی جدید امید اصلی زیرساخت ها

فعالیت کارگاهی بیش از 110 پروژه زیرساختی؛ این آخرین آماری است که شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور درباره طرح هایی داده که ساخت آنها به طور رسمی در دستور کار قرار دارد و نیاز به تأمین مالی آنها یکی از اصلی ترین اولویت های وزارت راه و شهرسازی است.

در شرایطی که وزیر راه و شهرسازی اعلام کرده صرف تأمین مالی نوسازی ناوگان در عرصه های هوایی، ریلی و جاده ای به چند میلیارد دلار بودجه احتیاج خواهد داشت، بخش قابل توجهی از تمرکز در این حوزه نیز باید به تکمیل طرح های نیمه تمامی اختصاص یابد که در طول سال های گذشته کلنگ زنی شده اند.

از برنامه های کلان ریلی که کریدورهای شرق به غرب و شمال به جنوب را تکمیل می کنند تا برنامه هایی که به طور خاص بر آزادراه ها و بزرگراه ها تمرکز یافته، تنها بخشی از برنامه هایی را نشان می دهد که رساندن منابع اعتباری جدید به آنها اصلی ترین موضوع در ماه های آینده را خواهد ساخت.

هرچند اجرایی شدن برجام و افزایش دوباره درآمدهای دولتی، قدری امیدواری ها در این حوزه را افزایش داده، اما با توجه به محدودیت بودجه دولتی از یک سو و نیاز فوری به رسیدن منابع مورد نیاز از سوی دیگر، به نظر می رسد راهی جز استفاده از منابع بیرونی وجود نخواهد داشت؛ موضوعی که صحبت های مدیرکل برنامه ریزی و بودجه شرکت ساخت نیز بر آن صحه می گذارد.

سفیدیان در این رابطه گفته در سال گذشته از مجموع ۶۵۲۳ میلیارد تومان بودجه ابلاغی، معادل ۴۲۳۰ میلیارد تومان منابع جذب شد، اما در سال گذشته میزان تخصیص نقدی نسبت به سال جاری در سطح بالاتری قرار داشت.

سال گذشته حدود ۱۳۰۰ میلیارد تومان تخصیص نقدی داشتیم اما در سال جاری تاکنون میزان تخصیص نقدی حدود ۳۷۳ میلیارد تومان بوده است که امیدواریم تا پایان سال جاری این میزان افزایش یابد. این منابع محدود نیز صرف تملک اراضی شده و به نظر می رسد شانس چندانی برای رسیدن آنها به برنامه های عمرانی وجود ندارد.

در کنار نیاز به تزریق منابع جدید، تسویه بدهی های سابق نیز اهمیت بسیاری دارد. با وجود آنکه انتشار اسناد خزانه توانسته بخشی از مطالبات سال های گذشته پیمانکاران را پاسخ دهد اما همچنان تمدید انتشار آنها یکی از اصلی ترین گزینه های باقی مانده است.

سفیدیان در این رابطه نیز گفته در ابتدای سال با تخصیص منابع از سوی سازمان برنامه وبودجه، بخش عمده ای از بدهی شرکت ساخت به پیمانکاران پرداخت شد. در حال حاضر میزان بدهی شرکت به پیمانکاران حدود ۲۶۰۰ میلیارد تومان است، هرچند این رقم در حال نوسان است، چراکه متناسب با ارائه صورت وضعیت توسط پیمانکاران، پرداخت به آنها صورت می گیرد.

توان فنی داخلی، جذب سرمایه خارجی

دبیر انجمن شرکت های راهسازی معتقد است با توجه به شرایط رقابتی که میان سرمایه گذاران بین المللی وجود دارد، این انتظار که منابع آنها بدون هیچ چشم داشتی به طرح های ایرانی تزریق شود غیر واقعی است، از این رو باید تأکید روی استفاده حداکثری از توان داخلی باشد.

علی آزاد در گفت و گو با «فرصت امروز» تأکید کرد: مشکلات و مسائل مالی که در طرح های زیرساختی کشور وجود داشته باعث به وجود آمدن ابهاماتی در این مسیر شده است. ما از یک سو نیاز به تکمیل طرح های نیمه تمام داریم و از سوی دیگر طرح های فعلی که ثروت ملی به حساب می آیند نیاز به حفظ و مراقبت دارند که این امر نیز منابع مالی خاص خود را می طلبد.

وی با بیان اینکه پیمانکاران با وجود تمام شرایط دشوار به کار خود ادامه داده اند، اظهار کرد: اگر دولت توان تأمین مالی طرح ها را به طور مستقیم ندارد، امکان آن وجود دارد که از شیوه های مالی متفاوت استفاده کند.

پیمانکاران پذیرفته اند بخشی از طلب های خود را از طریق اسناد خزانه دریافت کنند و در راستای همکاری با دولت می توان به تداوم این روش در صورت تأمین نظر سرمایه گذاران امیدوار بود. در حفظ طرح های فعلی نیز شیوه هایی چون دریافت عوارض و گرفتن سهمی از فروش سوخت برای تأمین مالی آنها مسئله ای است که می تواند مورد توجه قرار گیرد.

مرتضی دلخوش، کارشناس اقتصاد کلان نیز در گفت وگو با «فرصت امروز» به تغییر شرایط سرمایه گذاری در طرح های زیرساختی ایران پس از اجرای برجام اشاره کرد و گفت: پس از آنکه توافق هسته ای اجرایی شد، افق آینده اقتصادی ایران بسیار روشن تر از سابق به نظر می رسد و از این رو به نظر می رسد سرمایه گذاران نسبت به گذشته انگیزه بیشتری دارند.

به گفته وی، در چنین شرایطی می توان انتظار داشت محوریت دیگر با منابع دولتی نباشد و چه سرمایه گذاران داخلی و چه سرمایه گذاران خارجی توان آن را خواهند داشت بار سنگین ورود به این برنامه ها را از دوش دولت بردارند. به این ترتیب بودجه عمرانی کشور به برنامه های اولویت دار اختصاص خواهد یافت و دیگر طرح ها که تعدادشان نیز بسیار بالاست می تواند از طریق منابع غیر دولتی ساخته شود.

با وجود آنکه شرکت ساخت اعلام کرده در قالب طرح های اقتصاد مقاومتی تعداد زیادی از طرح های بلندمدت خود را پیگیری می کند و می توان انتظار داشت این برنامه ها در آینده نزدیک نهایی شوند، اما هنوز بسیاری از برنامه ها به تکمیل منابع اعتباری نیاز دارند و این موضوع تنها با اتکا به منابع غیر دولتی ممکن خواهد شد.

ارتباط با نویسنده: j.hashemi1992@gmail.com