تاثیر رشد انتظارات تورمی بر قیمت خودرو

به گزارش فرصت امروز به نقل از دنیای اقتصاد، طبق آمار اعلامی، تورم ماهانه (شهریور به مرداد امسال) خرید وسایل نقلیه افت پنج دهم درصدی را تجربه کرده است. به عبارت بهتر، میانگین قیمت وسایل نقلیه در شهریور به مرداد، پنج دهم درصد کاهش پیدا کرده است.

در قالب مثال، اگر خودرویی در مرداد امسال ۵۰۰ میلیون تومان قیمت داشته، قیمت آن در شهریور دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان افت کرده است.این در حالی است که تورم خودرو هم به صورت نقطه به نقطه و هم سالانه رشد داشته است.گزارش مرکز آمار ایران می گوید تورم خرید وسایل نقلیه در شهریور امسال نسبت به ماه مشابه سال گذشته ۲۳درصد بوده است. در قالب مثال، خودرویی که در شهریور سال گذشته ۵۰۰میلیون تومان قیمت داشته، در ماه مشابه امسال با توجه به تورم ۲۳درصدی، تبدیل به خودرویی ۶۱۵میلیون تومانی شده است.

در نهایت طبق گزارش مرکز آمار ایران، تورم سالانه (۱۲ماه منتهی به شهریور امسال نسبت به مدت مشابه در سال گذشته) ۲۰.۶درصد رشد را به خود می بیند.

رشد تورم سالانه و نقطه به نقطه خرید وسایل نقلیه با توجه به روند تورم کشور، موضوع عجیبی نیست، مخصوصا اینکه بازار خودرو وابستگی زیادی به انتظارات تورمی و قیمت ارز پیدا کرده است. در این میان اما این پرسش ایجاد شده که چرا تورم ماهانه خودرو منفی شده است؟

برای پاسخ به این پرسش، باید نگاهی بیندازیم به اتفاقات رخ داده در شهریور و البته مرداد، تا مشخص شود بازار خودرو تحت چه عواملی افت  و خیز قیمتی را تجربه کرده است.

در مرداد امسال، تنها اتفاق غیرخودرویی که سبب شد منحنی قیمت در بازار خودرو بالا برود، ترور اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، در ایران بود. در حالت عادی، این دو اتفاق – ترور هنیه در ایران و افزایش قیمت خودرو – نباید به هم ارتباطی داشته باشند، کما اینکه ارتباط مستقیمی میان آنها برقرار نیست. بنابراین این پرسش مطرح است که چرا یک اتفاق سیاسی باید سبب تحریک منحنی قیمت خودرو در بازار شود؟

پاسخ این است که اتفاقات سیاسی از این دست، سبب رشد انتظارات تورمی در کشور می شود. با بالا رفتن انتظارات، بازار ارز نیز تحریک شده و به تبع آن، قیمت خودرو هم رشد می کند. در واقع با رشد انتظارات تورمی، معمولا قیمت کالاهایی که حکم نجات دهنده ارزش پول را در ایران پیدا کرده اند، بالا می رود و خودرو نیز جزو آنهاست. البته خودرو ذاتا کالایی مصرفی است که نباید درگیر این ماجرا شود، اما به هر حال طی این سال ها در لیست کالاهای ناجی ارزش پول قرار گرفته است.فاصله زیاد قیمت کارخانه ای (قیمتی که به صورت دستوری توسط نهاد تنظیم گر تعیین می شود) با قیمت بازار، سبب ایجاد رانتی گسترده در بازار خودرو شده و از همین رو هر کس دستش برسد و بتواند، خودرو با قیمت کارخانه می خرد تا آن را با سودی هنگفت در بازار آزاد بفروشد.

با توجه به مباحثی که مطرح شد، ترور رهبر سیاسی حماس – که در ذهن شهروندان احتمال تنش و حتی درگیری بین ایران و اسرائیل را ایجاد کرد – سبب رشد انتظارات تورمی، قیمت ارز و قیمت خودرو شد. البته این رشد دوام نیافت، چون ایران وارد تنش و درگیری با اسرائیل نشد و به همین دلیل، انتظارات تورمی و قیمت فروکش کرد و خودرو هم در همین مسیر رفت.در شهریور نیز علاوه بر اینکه اتفاق سیاسی خاصی که انتظارات تورمی را تحریک کند، رخ نداد، ایران خودرو فروشی ۱۱۵هزار دستگاهی را اجرا کرد تا به واسطه تقویت عرضه، تقاضا در بازار آزاد کاهش پیدا کند. این موضوع سبب شد منحنی قیمت در بازار خودرو نسبت به مرداد افتی البته جزئی را به خود ببیند (همان آماری که مرکز آمار اعلام کرده است).

بنابراین تورم منفی بازار خودرو در شهریور امسال نسبت به مرداد، ریشه در ثبات نسبی انتظارات تورمی، بازار ارز و تقویت عرضه دارد، مواردی که آنقدر قوی نبوده اند تا تورم نقطه به نقطه و تورم سالانه را نیز کاهشی کنند.

طبعا در مهر ماه و کلا نیمه دوم سال نیز عواملی که شرح داده شد – انتظارات تورمی، قیمت ارز و میزان عرضه – فاکتورهای اصلی در افت و خیز قیمتی بازار خودرو خواهند بود. اتفاقا با توجه به در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری آمریکا که ۱۵ آبان امسال برگزار می شود، بازار خودرو می تواند قبل و بعد از انتخابات، متاثر از آن شود. این تاثیرپذیری از آن جهت است که نتیجه انتخابات آمریکا تاثیر مستقیم در انتظارات تورمی ایرانی ها و قیمت ارز دارد. به نظر می رسد در صورت پیروزی دونالد ترامپ جمهوری خواه، با رشد انتظارات و قمیت ارز مواجه خواهیم بود و این یعنی قیمت خودرو هم بالا خواهد رفت.اما اگر کامالا هریس راهی کاخ سفید شود، احتمال رخ دادن شرایطی عکس وجود دارد. هرچند انتخابات آمریکا در نیمه آبان برگزار خواهد شد، اما احتمالات و نظرسنجی هایی که قبل از برگزاری انتخابات منتشر می شود نیز می تواند در افت و خیز انتظارات تورمی و قیمت ارز (و به تبع آنها قیمت خودرو) اثرگذار باشد.

اتفاق مهم دیگری که در شهریور ماه امسال رخ داد و تا حدی مغفول ماند، اثرپذیری بازار ارز از خودرو بود. معمولا این گونه است که تغییرات بازار ارز بر منحنی قیمت خودرو در بازار آزاد تاثیر می گذارد، اما در شهریور امسال – درست مانند اسفند ۱۴۰۱ و یکی دو مقطع دیگر طی کمتر از دو سال گذشته – خودرو بر بازار ارز اثر گذاشته است. ماجرا از این قرار است که الزام متقاضیان شرکت در طرح های فروش خودرو به افتتاح حساب وکالتی و بلوکه کردن پول در آن، سبب شده بازار ارز اوج نگیرد و حتی شاید افت قیمت را هم به خود ببیند.

در واقع، با توجه به این الزام، مقادیر زیادی نقدینگی از جامعه جمع شد و به حساب بانک ها رفت، پولی که می توانست راهی دیگر بازارها ازجمله ارز شود و قیمت ها را بالا ببرد. به عنوان مثال، در همین فروش شهریور ماه، چیزی حدود ۲۷۰همت (البته با احتساب اعتباری که بانک ها در نظر گرفتند) بلوکه شد. حتی اگر نصف این رقم را نیز لحاظ کنیم، باز هم ۱۳۵همت نقدینگی که می توانسته بازارها را آشفته کند، در حساب بانک ها حبس شده؛ اتفاقی که حداقل تاثیر آن، جلوگیری از رشد قیمت در بازارها بوده است.

اتفاق دیگری که در نتیجه بلوکه کردن پول رخ داد، افزایش عرضه ارز بود، چه آنکه خیلی ها برای تامین پول موردنیاز جهت بلوکه کردن، ارز فروختند. از همین رو، به نظر می رسد افزایش عرضه ارز، بر کنترل قیمت طی شهریور تاثیرگذار بوده است.

جدول کامل قیمت خودروهای داخلی و وارداتی