افت و خیز قیمت قیمت خودرو در بازار طی ۱۴ ماه گذشته

گزارش بانک مرکزی ایران از روند بازدهی بازارها نشان می دهد افت وخیز منحنی قیمت در بازار خودرو طی حداقل ۱۴ ماه گذشته متاثر از تورم بهای ارز بوده؛هرچند البته تحولات تورمی (درصد افت وخیز قیمتی) آن ها دقیقا مطابق با هم پیش نرفته است.

به گزارش فرصت امروز به نقل از دنیای خودرو، بانک مرکزی اخیرا در گزارشی «بازدهی دارایی های منتخب در هر ماه نسبت به ماه قبل» را اعلام کرده است. در این گزارش که حدفاصل فروردین ۱۴۰۲ تا اردیبهشت ۱۴۰۳ را پوشش می دهد، بازدهی ماهانه (یا همان تورم ماهانه) چند کالای مختلف از جمله ارز، سکه و خودرو بررسی شده است. نکته خودرویی مهم گزارش بانک مرکزی، نخست روند نامنظم (بازدهی) تورم در بازار خودرو و دوم تناسب حرکتی نسبی با بازار ارز است.

به عبارت بهتر، بازدهی بازار خودرو در ۱۴ ماه گذشته روندی به اصطلاح سینوسی را به خود دیده که با توجه به تحولات تورمی در بازار ارز، مشخص می شود خودرو اثرپذیری زیاد (اما نه کاملا منطبق) از این بازار داشته است. هرچند عوامل دیگری نیز بر روند سینوسی بازدهی بازار خودرو در ۱۴ ماه گذشته اثرگذار بوده اند، اما به نظر می رسد عامل اثرگذار اصلی، ارز بوده است. درواقع طی ۱۴ ماه گذشته هرگاه قیمت ارز بالا رفته، بهای خودرو نیز در بازار آزاد رشد کرده و هرگاه ارز آرام گرفته یا سربه زیر شده، قیمت خودرو در مسیر نزولی حرکت کرده است.

این موضوع البته تنها مختص ۱۴ ماه گذشته نیست و طی ۵ تا ۶ سال گذشته کم وبیش جریان داشته است. خودرو هرچند ذاتا کالایی مصرفی است، اما در کشور حکم منجی ارزش پول را پیدا کرده و به همین دلیل متناسب با تغییرات در دیگر بازارها، به ویژه ارز و همچنین بالا و پایین شدن انتظارات تورمی، دچار افت وخیز قیمتی می شود.

در سال های اخیر معمولا هرگاه انتظارات تورمی و به تبع آن بازار ارز رشد کرده، قیمت خودرو نیز در بازار آزاد بالا رفته است و در مواقعی که انتظارات و ارز آرام شده اند، منحنی قیمت خودرو هم وارد فاز آرامش شده است.

حالا گزارش بانک مرکزی نیز بر این موضوع صحه می گذارد؛ زیرا ارز و خودرو حداقل طی ۱۴ ماه گذشته در مسیری مشترک اما نه الزاما با سرعت برابر، حرکت کرده اند.

در این مدت البته عوامل دیگری بر بازدهی (تورم) ماهانه بازار خودرو اثرگذار بوده که شامل افت وخیز عرضه، طرح های فروش خودروسازان، اصلاح قیمت کارخانه ای خودرو و اخبار خودرویی به خصوص درمورد واردات است. هرچند این عوامل هیچ کدام به تنهایی به اندازه تحولات قیمتی ارز بر بازدهی ماهانه خودرو اثرگذار نبوده اند، اما در افت وخیز سرعت تورم (بازدهی) تاثیر بسزایی داشته اند.

به عنوان مثال، گاهی با وجود رشد شدید قیمت ارز، عرضه مناسب یا اخبار خودرویی مثبت سبب می شود سرعت رشد بهای خودرو در بازار به نوعی کنترل شود. عکس این ماجرا نیز رخ داده؛ به نحوی که گاهی اخبار منفی خودرویی، مثلا منتفی شدن واردات کارکرده ها یا افت عرضه و حتی اصلاح قیمت، سبب شده است منحنی قیمت خودرو با سرعت بیشتری نسبت به بازار ارز حرکت کند.

نگاهی به گزارش بانک مرکزی نشان می دهد عوامل غیرارزی موثر بر بازدهی بازار خودرو، در مقاطع مختلف طی ۱۴ ماه گذشته سبب افت وخیز سرعت تغییرات قیمت خودرو شده اند.

از جمله مهم ترین آن ها، فروش یکپارچه خودرو بود که دو بار توسط سیاستگزار به اجرا درآمد. بار نخست در اسفند ۱۴۰۱ بود که در قالب گزارش بانک مرکزی (روند بازدهی ۱۴ ماه گذشته) نمی گنجد؛ اما مرحله دوم در خرداد پارسال به اجرا درآمد و توانست با کمک فروش مرحله نخست از سرعت رشد قیمت خودرو در بازار بکاهد.

در آن مقطع گفته می شد چیزی حدود یک میلیون تقاضا در فروش یکپارچه مرحله دوم به ثبت رسیده که با احتساب یک میلیون تقاضای مرحله اول، عملا نزدیک به دومیلیون تقاضا ثبت شد.

جدول کامل قیمت خودروهای داخلی و وارداتی