در حال حاضر با سبک زندگی آپارتمانی و کاهش فضاهای خارجی و حیاط ها، اهمیت داشتن فضای بازی برای کودکان در شهرها بیشتر از گذشته شده است. البته، فضای زمین بازی کودکان باید با توجه به شرایط آن ها، از همه جهات مناسب باشد. این مکان باید ایمن باشد تا کودکان در آن آسیب نبینند و همچنین به گونه ای طراحی شده باشد که کودکان از حضور در آن خسته نشده و به آن جذب شوند. در ادامه مطلب، اصول طراحی و ویژگی های یک فضای مناسب برای بازی کودکان را بررسی خواهیم کرد.
کودکان علاقه بسیاری به بازی در فضای باز دارند، زیرا می توانند در این فضا بدون محدودیت اقدام به دویدن و سر و صدا کنند. با طراحی جذاب زمین های بازی کودکان، می توان اشتیاق آن ها را برای بازی در این مکان ها افزایش داد. جهت طراحی یک فضای اختصاصی و مناسب برای کودکان، باید در ابتدا به نیازهای آن ها توجه کنیم.
فضای بازی باید جذاب و در عین حال ایمن باشد. زمین بازی کودکان ویژگی هایی دارد که آن را از پارک ها و سایر فضا هایی که می توان در آنجا به بازی و تفریح پرداخت، متمایز می سازد. برخی از ویژگی های مهم و جذاب زمین بازی کودکان شامل موارد زیر است:
رنگ ها در زیبایی فضای بازی کودکان نقش بسیار مهمی دارند. طراح سازنده می تواند از رنگ هایی مانند زرد، قرمز، نارنجی، سبز و سایر رنگ های شاد در کفپوش، دیوار، تجهیزات بازی، میز و صندلی ها در زمین بازی کودکان استفاده کند.
معمار سازنده، می تواند فضای بازی کودکان را با المان های طبیعی پر کند. البته به صورتی که مانع دویدن کودکان نشده و فضای بازی را نیز شلوغ نکند. استفاده از درختان و گل های طبیعی، شن های نرم و حوضچه های ایمن پر آب، فضای بازی را از یکنواختی خارج ساخته و به کودکان آرامش می بخشد.
در طراحی فضای بازی، لازم است از تجهیزات متنوعی برای بازی کودکان استفاده شود. همچنین باید به شرایط سنی کودکانی که از این فضا استفاده می کنند، توجه شود. بهتر است که برای گروه های سنی مختلف، تجهیزات متفاوتی، در زمین بازی قرار گیرد. همچنین باید از شلوغی و انتظار طولانی برای یک بازی پرهیجان کودکان جلوگیری کرد تا کودک نا امید و بی حوصله نشوند.
اگر فضای کافی برای ایجاد زمین های بازی گروهی وجود دارد، لازم است در طراحی، این فضاها را نیز در نظر داشت. بازی های گروهی علاوه بر سرگرمی، مهارت های اجتماعی کودکان را تقویت می کنند.
از موارد مهم و حائز اهمیت در زمین بازی کودکان، انتخاب کفپوش مناسب برای این فضای است. کفپوش مناسب به کودکان اجازه می دهد بدون هیچ نگرانی و ترسی از آسیب دیدن بازی کنند. استفاده از سطوح بتنی یا آسفالت در این زمینه غیر قابل قبول است، زیرا این سطوح ضربه را جذب نمی کنند. همچنین، استفاده از سنگ و چمن نیز به علت قدرت پایین ضربه گیری نیز انتخاب مناسبی نخواهد بود.
استفاده از سنگ ریزه یا کود گیاهی هم انتخاب مناسبی نمی باشد، زیرا به راحتی توسط کودکان حمل و جابجا می شوند و احتمال بلعیده شدن یا ایجاد آسیب های دیگر برای کودکان وجود دارد. به جای استفاده از این موارد، می توان از کفپوش های پلاستیکی ضربه گیر استفاده کرد که علاوه بر ایمنی، نصب آسان، دوام بالا و قیمت مناسبی نیز دارند. همچنین، نباید از کفپوش های قابل لمس غافل شد. این نوع کفپوش ها به عنوان کفپوش بی خطر شناخته می شوند و در پیاده رو ها، پله ها و سکو های ایستگاه،های قطار نیز استفاده می شوند و به افراد نابینا یا کم بینا کمک می کنند.
طراحی مناسب براساس سن کودک، از دیگر ویژگی های مهم زمین بازی کودکان است. برای داشتن یک محیط بازی ایمن و لذت بخش، فضای بازی باید برای گروه های سنی مختلف به بخش های متفاوت تقسیم شود. کودکان در سنین مختلف، اندازه و توانایی های متفاوتی دارند.
به عنوان مثال، فضای بازی برای کودکان ۶ تا ۲۳ ماه باید برای فعالیت هایی مانند خزیدن، ایستادن و راه رفتن آماده شود. از طرفی، کودکان ۵ تا ۱۲ سال نیاز به فضای کافی برای دویدن و بازی با توپ دارند. طراحی مناسب زمین های بازی می تواند به پیشرفت جسمی، احساسی، اجتماعی و ذهنی کودکان کمک کند، البته با این شرط که فرصت مناسبی به آنها داده شود.
بزرگترین مسئولیت سلامت و رفاه کودکان بر عهده والدین آن ها می باشد. یکی از مسائل اصلی در طراحی فضای بازی برای کودکان، مکانی برای نظارت والدین بر کودکان شان است. این مکان باید به اندازه کافی نزدیک باشد تا والدین بتوانند به راحتی کودکان را نظارت کنند.
بخش اصلی و حیاتی در زمین بازی کودکان، تجهیزات و وسایل بازی هستند. در انتخاب تجهیزات برای فضای بازی کودکان باید به نکات مختلفی توجه کرد. یکی از این نکات، ایمنی وسایل بازی و انطباق آن ها با شرایط کودکان است. به عنوان مثال، وسایل بازی بیش از حد بلند، برای کودکان انتخاب مناسبی نیستند، زیرا افتادن این از روی این وسایل می تواند منجر به ضربه و آسیب به کودک شود.
همچنین، وسایل سنگین که احتمال سقوط روی کودکان را دارند، برای طراحی زمین بازی کودکان مناسب نیستند. برای طراحی و تجهیز زمین بازی کودکان، بهتر است از وسایلی استفاده شود که پیچ و مهره کمتری داشته و به صورت یکپارچه باشند. خانه های بازی و وسایل بازی پارکی که شامل سرسره، نردبان تعادلی و تاب هستند، یکی از بهترین تجهیزات برای استفاده در محیط بازی کودکان هستند.
همان طور که می دانید، ایمنی و زیبایی دو ویژگی مهم در طراحی زمین بازی برای کودکان هستند. این ویژگی ها باید در تمام جزئیات زمین بازی، از کفپوش گرفته تا وسایل بازی، مد نظر قرار گیرند تا فضایی مناسب برای بازی کودکان فراهم شود. برای مثال باید در فضای بازی کودکان، تاسیسات خطرناکی مانند سیم های برق، لوله های آب و سایر موارد، پوشانده شود تا فضا کاملا امن باشد. این گونه والدین می توانند با آرامش خاطر کودکان خود را جهت سرگرمی و دوران فراغت به این محیط بیاورند.