بررسی پیامدهای ورود به دیجیتال مارکتینگ برای کودکان

پیشرفت تکنولوژی و هم پوشانی دنیای دیجیتال با زندگی تک تک ما بر هیچ کس پوشیده نیست. همه چیز با سرعت غیر قابل کنترلی رو به جلو حرکت می کند و تاثیرات خوب و بد خود را به جای می گذارد. کنترل این تاثیرات و حجم داده هایی که هر روز به سمت ما هجوم می آورند، تقریبا غیرممکن شده است. تبلیغات و ردیابیِ دیجیتال مخاطبان هدف، هر روز بیشتر از قبل کاربران مجازی را تحت تاثیر قرار می دهند.

در این میان دسترسی کودکان به این حجم از داده بدون محدودیت، زندگی و کودکی آن ها را مقابل ریسک بزرگی قرار می دهد. کودکان توانایی درک بسیاری از مسائل را ندارند و این برنامه ها و استراتژی های بازاریابی و تبلیغات هستند که باید متناسب با درک و اقتضای کودکان تدوین شوند.

آسیب پذیری کودکان در برابر تبلیغات

تبلیغات معمولا به طور مستقیم با احساسات مخاطبان ارتباط دارد؛ و از این منظر تاثیر پذیری کودکان و نوجونان از تبلیغات مختلف بالاتر از سایر رده های سنی است. بازاریابان از رویکرد های احساسی و ناخودآگاه برای درگیر کردن مخاطبان خود استفاده می کنند؛ مانند استفاده از شخصیت های مشهور و قابل اعتماد در تبلیغات.

کودکان 7 ساله و کوچکتر، توانایی محدودی برای درک مقصود تبلیغات دارند و در نتیجه راحت تر آن را می پذیرند. آن ها به سرعت افکار و رفتار خود را به نسبت دیده ها و شنیده هایشان تغییر می دهند.

از سن 7 تا 11 سال، کودکان می توانند ماهیت تبلیغ و قصد متقاعد کننده را به کمک والدین تشخیص دهند. با این حال در این سن، هم آن ها فاقد مهارت های فکری انتزاعی هستند و آن طور که باید توانایی درک کافی از مفهوم تجاری یک تبلیغ را ندارند. در 12 سالگی و بالاتر، نوجوانان توان شناسایی تبلیغات و قصد تبلیغ کننده برای تغییر رفتار و عقیده در مخاطب را خواهند داشت.

به همین دلیل است که در برخی از کشور ها مانند سوئد و برزیل، قوانینی مبنی بر ممنوعیت تبلیغات برای کودکان زیر 12 سال وضع شده است.

رویکرد های جدید تبلیغات

ماهیت رسانه های مورد استفاده کودکان و نوجوانان در دهه های گذشته به شدت تغییر کرده است و اکنون کودکان بیشتر از هر زمان دیگری با اینترنت، رسانه های اجتماعی، محتوای ایجاد شده توسط کاربران معمولی و غیرمتخصص، بازی های ویدیویی، برنامه ها و اپلیکیشن های موبایل و واقعیت مجازی سر و کار دارند.

محتوایی که توسط کاربران در پلتفرم رسانه های اجتماعی و سرویس های پخش ویدیو مانند اینستاگرام و یوتیوب، منتشر می شود، اغلب شامل محتواهای تجاری و پیام های بازاریابی است. بسیاری از کاربران و بلاگر ها از خودِ کودکان و فرزندانشان برای تبلیغ محصولات و خدمات تجاری استفاده می کنند. در واقع امروزه شاهد ورود کودکان به دنیای تبلیغاتِ مختص کودکان هستیم؛ چرا که تاثیرگذاری بر والدین و کودک در این نوع تبلیغ بیشتر است.

کودکانِ تبلیغ کننده و کودکانِ تبلیغ بیننده

داستان از این قرار است؛ یک کودک به عنوان مدل لباس یا استفاده از محصولی مانند شامپو یا شانه سر فعالیت می کند. این تبلیغ در رسانه های اجتماعی قرار گرفته و والدین و کودکان دیگر می توانند به آن دسترسی داشته باشند. در این جا با دو زاویه مختلف می توانیم این تبلیغ را بررسی کنیم؛ یکی از نگاه کودکی که تبلیغ را می بیند و دیگری از نگاه کودک تبلیغ کننده.

کودکی که تبلیغ را می بیند: مسلما او زمانی که ببیند کودکی همسن خود با شادمانی و رضایت در حال استفاده از محصول است؛ هیجان و اشتیاق بیشتری نسبت به خرید و استفاده از کالا را خواهد داشت. بنابراین تاثیرگذاری این تبلیغ بر روی کودک بیشتر خواهد بود.

کودکِ تبلیغ کننده: مزایا و معایب بسیاری زندگی کودک تبلیغ کننده را در برمی گیرد. از مزایای آن می تواند به احساس رضایت و تقویت اعتماد به نفس در این کودک اشاره کرد. هم چنین او از سنین پایین می تواند با مفاهیمی مانند تاثیرگذاری و تاثیرپذیری از تبلیغات و بازاریابی آشنا شود و دید تجاری بیشتری نسبت به همسالان خود پیدا کند.

از طرفی کودکان ذاتا موجوداتی توجه طلب هستند و قرار گرفتن در حوزه بازاریابی و تبلیغات می تواند به آن ها اعتماد به نفس کاذب بدهد؛ لذا از معایب این موضوع نمی توان چشم پوشی کرد. هم چنین تبلیغ کودک اگر تحت نظر روانشناسان و مشاوران انجام نشود، می تواند کودکی را از کودک بگیرد و او را بدون مقدمه و آمادگی های لازم به دنیای بزرگترها سوق دهد. همه ی بچه ها در دوران کودکی خود نیاز دارند بازی کنند و سرگرمی ها و چالش های مختلف کودکی را تجربه کنند، استعداد های مختلف خود را کشف و تقویت کنند و در نهایت به سمت استعداد های مورد علاقه حرکت کنند.

کودکانِ تبلیغ کننده در مصداق امروز، در حال زندگی کردن آرمان های والدین خود هستند و در این راستا، فرصت کافی برای استعدادیابی اصولی و دنبال کردن آرزوهای خود را پیدا نمی کنند.

در مدل تبلیغاتی دیگر، کودکان شاهد تبلیغاتی که خواهند بود که در آن ستاره ها و کارکتر های مورد علاقه شان، بازاریابی می کنند. مثلا شخصیت بتمن، مرد عنکبوتی یا دختر کفشدوزکی یا ستاره های واقعی مانند کریستیانو رونالدو، مسی و غیره، کودک را به استفاده از محصول یا خدماتی که مختص کودکان است، تشویق می کنند. این مدل تبلیغات هم تاثیر بسیاری زیادی بر احساسات و هیجانات کودکان بالای 7 سال گذاشته و آن ها را به پیروی از تبلیغات تحریک و تشویق می کند. همانطور که پیش تر گفتیم، تبلیغات مستقیما با احساسات مخاطبان در ارتباط است و این مدل تبلیغاتی در میان رده های سنی بزرگسال نیز بسیار تاثیر گذار و مورد استفاده است.

آن چه کودکان به آن نیاز دارند

حقیقت این است که با تمام مزایایی که تبلیغات کودکان می تواند در دنیای تجاری برای بزرگسالان به هماره داشته باشد، برای خودِ آن ها اینگونه نیست و کودکانِ درگیر با تجارت و مشاغل مختلف، از دیگری با کودکی باز می مانند. کودکانِ کار به جای این که از اوقات کودکی خود برای خواندن قصه کودکانه و شادی کردن با آهنگ کودکانه استفاده کنند، ذهن خود را مشغول ترقی های شغلی و افزایش درآمد می کنند و مدیریت والدین نیز از درگیری با این موضوعات در ذهن آن ها نمی کاهد.

لذا اگر حتی خودِ کودک به حوزه های بازاریابی و تبلیغ علاقه داشته باشد یا استعداد او در این زمینه تشخیص داده شده باشد، باز هم توصیه می شود که روند آن حتما زیرنظر روانشناس کودک پیش برود تا آسیب های احتمالی از آن به حداقل برسد.