آینده و تحول کسب و کارها در عصر هوش مصنوعی

به گزارش فرصت امروز به نقل از ایرنا، ظهور هوش مصنوعی و چت باکس ها، به مباحثی در تغییر کسب وکارها در سال های آینده، بروز اختلال در کسب وکارهای سنتی و رشد سریع مشاغل حامی هوش مصنوعی و فناوری منجر شده است.

هوش مصنوعی به کمک نسل پنجم اینترنت، پیشران تحول فناورانه در جوامع امروزی محسوب می شود. در چند ماه اخیر، تحول خیلی جدی در زمینه هوش مصنوعی را شاهد بودیم که رونمایی از chatGPT یکی از این موارد بود. این رونمایی، هیجان هایی نیز در جامعه ایجاد کرد که برخی مثبت و خوش بینانه و برخی منفی و بدبینانه بود.

«انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران» در یک نشست مجازی با عنوان «آینده کسب و کارها در عصر هوش مصنوعی» به این موضوع پرداخت.

تحول کسب وکارها با هوش مصنوعی

«احسان چیت ساز» مدیرکل فناوری دانشگاه تهران در این نشست مجازی گفت: آینده کسب وکارها در حوزه هوش مصنوعی با تغییر و تحولات و فرصت های قابل توجهی تبیین می شود. در این زمینه فرصت ها مهم تر از تهدیدهاست و هوش مصنوعی این پتانسیل را دارد که همه جنبه های کسب وکار را متحول کند. از بازاریابی تا مدیریت لایه های مختلف کسب و کار و مدیریت عملیات و زنجیره تامین در این زمینه مطرح است. افزایش کارایی هوش مصنوعی این است که کارهای تکراری را مدل سازی کرده و تحلیل های پیش بینی کننده در اختیار کسب و کار قرار می دهد تا کسب وکار بتواند تصمیم های آگاهانه تری بگیرد و فرضیه سازی مبتنی بر داده انجام دهد. در نتیجه نیاز نیست ریسک را در یک کسب و کار به جان بخریم. از طرفی کارمندان می توانند آزادتر باشند تا روی کارهای خلاقانه تری متمرکز شوند.

وی ادامه داد: هوش مصنوعی می تواند پیش بینی سریع و تحلیل با کیفیتی را در اختیار کسب و کارها قرار بدهد و در نتیجه می توانیم تصمیم های با کیفیت تری بگیریم. از طرفی، هوش مصنوعی مجموعه تجربه جدیدی به وجود می آورد. چت باکس ها و دستیاران مبتنی بر هوش مصنوعی این امکان را دارند که پشتیبانی فوری فراهم کرده و تجربه های شخصی سازی شده را به مشتری ارائه کرده و در افزایش رضایت مشتری کمک کنند. همچنین هوش مصنوعی می تواند مدل های تجاری کسب و کارهای سنتی را مختل کرده و مدل های جدید به وجود بیاورد. در نتیجه کسب و کارهای سنتی در مدل کسب و کار با اختلال جدی مواجه می شوند. در نتیجه اندازه رقابت افزایش پیدا می کند.

به گفته چیت ساز، آینده کسب وکارها در هوش مصنوعی با اختلال های قابل توجهی مواجه می شود و کسب وکارهایی که بتوانند از هوش مصنوعی استقبال کنند، موفق تر خواهند بود.

اختلال در کسب وکارهای سنتی

مدیرکل فناوری دانشگاه تهران گفت: بر اساس برخی نظریه ها، فناوری های جدید می توانند کسب و کارهای سنتی را با اختلال شدید مواجه کرده و شرکت هایی که نتوانند خود را مطابق کنند، از عرصه عقب خواهند ماند. پیامد این اختلال، حجم گسترده ای از بی کاری و انحلال کسب و کارها خواهد بود. می توان مطمئن بود که فاصله ای بین درآمد متخصصان در رشته های مختلف ایجاد می شود. بازارهایی که نرخ ورود به آنها بالاست، نرخ خروج هم بالا خواهد بود.

وی ادامه داد: کسب و کارهای تثبیت شده مبتنی بر فناوری قبلی شاید در انطباق با فناوری جدید، کند عمل کرده و نتوانند با تازه واردان که چابک هستند، رقابت کنند.

موفقیت یک شرکت به قدرت شبکه بستگی دارد

چیت ساز گفت: آینده کسب وکارها در دوران هوش مصنوعی مبتنی به انطباق است. نظریه شبکه می گوید موفقیت یک شرکت به قدرت شبکه و روابط بستگی دارد. در عصر هوش مصنوعی، شرکت هایی که بتوانند از هوش مصنوعی برای رابطه با شرکا و مشتری استفاده کنند، موفق تر می شوند. تئوری شبکه می گوید یک منبع نوآوری، دانش شبکه است که به کمک آن می توان محصول بهتری تولید کرد و توسعه داد.

وی افزود: تئوری شبکه می گوید آینده هوش مصنوعی با روابط شرکت ها، ملت ها و کشورها تعیین می شود. کسب وکارهایی که بتوانند از این روابط شبکه ای استفاده کنند، مزیت رقابتی و سودآوری بالاتری خواهند داشت و می توانند در عرصه رقابت، پایدارتر باشند.

از بین رفتن و متولدشدن مشاغل با هوش مصنوعی

مدیرکل فناوری دانشگاه تهران گفت: اگر به سال ۲۰۰۸ در شرکت نوکیا نگاه کنیم، این شرکت برای باقی ماندن در صدر فروشندگان تلفن همراه تلاش می کرد اما در کمتر از یک سال جایگاه اول خود را از دست داد و در نتیجه تعداد زیادی از مشاغل از دست رفتند. پیش بینی تعداد دقیق مشاغل که در عصر هوش مصنوعی متولد می شوند، دشوار است اما بین ۸۰۰ تا ۹۰۰ میلیون شغل تا سال ۲۰۳۰ جایگزین خواهند شد.

وی ادامه داد: تاثیر هوش مصنوعی روی کسب وکارها به عواملی مثل سرعت توسعه، محیط نظارتی، توانایی درونی کسب وکار و زیرساخت ها و قابلیت های درونی وابسته است. هوش مصنوعی این پتانسیل را دارد که به طور قابل توجهی، بسیاری از صنایع را مختل کرده و از طرفی فرصت های جدید ایجاد کند.

وی افزود در این بازی، برخی بازنده و برخی برنده هستند. این موضوع در لایه شرکت ها و ملت ها و حتی افراد رخ می دهد. برخی دولت ها واکنش سریع به این موضوع خواهند داشت. چند عامل در شکل دادن به چشم انداز رقابتی اهمیت دارد. این که چه منابع غیرتکلیفی برای تغییر استراتژی داریم. این که از منابع شرکت، استفاده دیگری کنیم. شاید ۳۵ درصد بودجه سالانه سازمان ها باید به این شکل باشد که بتوانیم برای تغییر استراتژی از آن استفاده کنیم.

چیت ساز افزود: کشورها و شرکت هایی که بتوانند استعدادهای برتر را در تحقیق و توسعه حفظ کنند، این مزیت را دارند که باقی مانده و مزیت رقابتی بالاتری را به دست بیاورند. این نه تنها شامل مهندسان و دانشمندان، بلکه شامل کارشناسان صنایع مثل مراقبت های بهداشتی و مالی هم خواهد شد.

اهمیت قانون گذاری و سرمایه گذاری در هوش مصنوعی

وی درباره اهمیت قانون گذاری در زمینه هوش مصنوعی نیز بیان کرد: وقتی یک فناوری را دیر بپذیریم، رگولاتوری نیز دیر اتفاق می افتد. کشورهایی که بتوانند مقررات موثر در زمینه اخلاق، ایمنی و حکمرانیِ داده ایجاد کنند، اعتماد بهتری را برای مشتری ایجاد خواهند کرد و می توانند ارزش واقعی را برای مردم شکل داده و از خطرهای بالقوه اجتناب کنند.

چیت ساز گفت: کشورهایی که بتوانند سرمایه گذاری هنگفتی در زمینه هوش مصنوعی انجام دهند، استعداد برتر جذب کرده و فناوری جدید را جلوتر از منحنی رشد، شکل خواهند داد. پیامد این موضوع، مزیت رقابتی است که از طریق به دست آوردن مشتری بیشتر، منجر به افزایش ثروت نیز خواهد شد. بنابراین عصر هوش مصنوعی فرصت ها و چالش های فراوانی خواهد داشت.

قدرت هند و چین و ایالات متحده در هوش مصنوعی

وی به اقدامات برخی کشورها در این زمینه اشاره کرد و گفت: هند، چین و ایالات متحده بزرگترین استعدادها را در زمینه هوش مصنوعی دارند و شرکت های بزرگی در این زمینه در اختیار آنها قرار دارد. هند سرمایه گذاری عظیمی در این زمینه انجام داده و از نظر زیرساخت نیز چین و ایالات متحده قوی ترین زیرساخت ها را دارند. چین و اروپا مناطقی هستند که بزرگترین و متنوع ترین منابع داده ای را در اختیار دارند. آمریکا و چین، شرکت های بزرگی دارند و جنس داده جذاب تری در اختیار آنها قرار دارد.

آینده هوش مصنوعی در ایران

چیت ساز در پاسخ به پرسش پژوهشگر ایرنا درباره آینده هوش مصنوعی با توجه به نگاه های موجود به اینترنت و فضای مجازی در کشور گفت: آینده کسب وکارها در ایران در عصر هوش مصنوعی به عوامل اقتصادی و سیاسی و دسترسی به استعداد و نگرش به فناوری بستگی دارد. نخستین موضوع، دسترسی به استعداد است.

ایران جمعیت تحصیل کرده با تخصص قابل توجه در علم و فناوری دارد که می تواند پایه قوی برای توسعه قابلیت های هوش مصنوعی باشد. با این حال، با پدیده فرار مغزها به واسطه چالش های سیاسی و اقتصادی مواجه ایم که می تواند جذب استعدادها برای شرکت ها را مشکل کند.

وی افزود: برخی کارکنان در شرکت های «های تک» حقوق های جذابی می گیرند که به واسطه برخی مسائل، این کارکنان سراغ ترک کار می روند که منجر به از دست رفتن مزیت رقابتی خواهد شد. از طرفی با چالش سرمایه گذاری مواجه ایم. تورم افسار گسیخته ، سرمایه گذاری در زمینه هوش مصنوعی را بسیار دشوار می کند. این می تواند توانایی شرکت ها در ایران را برای توسعه و پیاده سازی در هوش مصنوعی را محدودتر کند.

وی، چالش دیگر در زمینه هوش مصنوعی در کشور را «موضوع نظارتی» دانست و گفت: سازوکار نظارتی پیچیده ای در ایران وجود دارد. کسب وکارها در حوزه هوش مصنوعی، نوآورانه هستند و خود دولت قانونی برای آن ندارد و بعد انتظار داریم که از آن مجوز بگیریم. وقتی قانون گذاری نشده، از مزیت ها استفاده نمی شود. اگر در بسیاری از شرکت های بزرگ به هوش مصنوعی باز شود، می توان از تخصص محلی استفاده کرد. شرکت ها برای توسعه هوش مصنوعی و استفاده از بازار هوش مصنوعی می توانند اقدام کنند.

این استاد دانشگاه بیان کرد: به واسطه صندوق نوآوری و شکوفایی، دولت نیز روی این حوزه متمرکز شده است. داده های اروپا، چین و آمریکا به واسطه بودجه های سالانه وجود دارد اما نمی توان با جزئیات گفت که داده های کشور ما چگونه است. ایران چهارراه خاورمیانه است و می تواند مزیت استراتژیکی برای منطقه باشد که کسب وکارهای ایرانی بتوانند از آن استفاده کنند.

مسئولان ما چقدر با هوش مصنوعی آشنا هستند؟

مدیرکل فناوری دانشگاه تهران در پاسخ به پرسش دیگر پژوهشگر ایرنا درباره میزان آشنایی مسئولان کشور با هوش مصنوعی گفت: نمی دانم مسئولان ما چقدر با هوش مصنوعی آشنایی دارند. گاهی مشورت هایی با دانشگاهیان در زمینه هوش مصنوعی انجام می شود. با وجود علاقه و تاکیدی که مسئولان روی فناوری و نوآوری دارند، در لایه های میانی تبدیل به برنامه عملیاتی نمی شود.

وی همچنین اظهار کرد: یکی از وظایف دولت ها این است که زیرساختی را ایجاد کرده و با رگولاتوری، تولید محصول و خدمت را در این حوزه توسعه دهند. وزیر خارجه در بیشتر کشورها یک وزیر اقتصادی بوده و وظیفه اوست که بازارهای جدیدی برای کسب وکارها باز کنند. اینجا نقش دولت ها مشخص می شود. شرکت ها نیز باید از زیرساخت ها استفاده و مزیت رقابتی را حفظ کرده و دارایی خود را در جایی سرمایه گذاری کند که بازدهی بیشتری داشته باشد.

«عباس قنبری باغستان» عضو هیات علمی دانشگاه تهران نیز در پاسخ به این پرسش گفت: برخی سازمان ها و نهادها در این زمینه برنامه های خوب و جدی دارند و خیلی نمی توان نا امید باشیم اما گلایه ای که وجود دارد، بحث پس افتادگی و بی اعتمادی است. یعنی داده را داریم و هوش مصنوعی را به کار می گیریم اما به نتیجه اتکا نمی کنیم و آن را نمی پذیریم و در نتیجه فرصت ها از دست می رود.

گرفتاری ویدئو و ماهواره در هوش مصنوعی

باغستان درباره این نشست مجازی نیز بیان کرد: مواجهه ما با ویدئو، ماهواره، اینترنت و شبکه های اجتماعی با پس افتادگی همراه بوده و هیچگاه حل نشده و چالش های گذشته نیز روی هم انباشته شده و به وضعیت کنونی رسیدیم. نکته دیگر اینکه، فشار فناوری بسیاری فشرده تر و سریع تر می شود. فاصله رادیو تا تلویزیون، تلویزیون تا ماهواره، ماهواره تا اینترنت و تا شبکه های اجتماعی بسیار کمتر و کوتاه تر می شود.

وی ادامه داد: در چند سال اخیر درگیر شبکه های اجتماعی هستیم و اکنون بحث اینترنت ماهواره ای و هوش مصنوعی مطرح می شود. با نگاهی به عملکرد و رویکردی که در کشور داریم، باید به آینده پیشرفت فناوری توجه کرده و ببینیم چه مواجهه ای خواهیم داشت. در نهایت باید به درک جامع از نیازهای مشترک همه ذینفعان برسیم.