پیش بینی مسیر قیمت خودرو تا پایان سال / تداوم رکود تورمی در بازار خودرو

بازار خودرو پس از گذر از یک طوفان افزایش قیمت حالا در فضای بیم و امید به سر می برد. از یک سو وزارت صمت با بالابردن عرضه کارخانه ای در هفته های اخیر سعی بر پایین آوردن قیمت ها دارد؛ از سوی دیگر انتظارات تورمی و نگرانی ها از بازار دلار باعث افزایش بیم خریداران برای جهش دوباره قیمت خودرو شده است. اما این بازار تا پایان سال به چه سرنوشتی دچار می شود؟

به گزارش فرصت امروز به نقل از تجارت نیوز، پس از شکل گیری یک طوفان حدوداً دوماهه در بازار خودرو و رکوردشکنی قیمت انواع محصولات داخلی و خارجی، حالا یک رکود بر بازار حکم فرماست. رکودی که ریشه در فضای «بیم و امید» معاملات دارد.

از یک سو خریداران منتظر ریزش قیمت مانده اند و از سوی دیگر، فروشندگان با توجه به تجربه چند هفته اخیر و اتفاقاتی مانند عبور قیمت پراید از 300 میلیون تومان در شرایط رکودزده بازار، در انتظار بالارفتن ارزش دارایی خود هستند. اما با توجه به شرایط فعلی بازار خودرو تا پایان سال چه سمت و سویی را طی می کند؟

دلار؛ مهم ترین متغیر مؤثر بر بازار

در حال حاضر می توان بازار دلار و تحولات آن را مهم ترین متغیر مؤثر بر بازار خودرو معرفی کرد. نگاهی به اتفاقات دو ماه اخیر هم بستگی ناگسستنی بازار خودرو و ارز را به تصویر می کشد. خودرو که از ابتدای سال روندی آرام و موازی با شاخص تورم را در پیش گرفته بود، به ناگاه متناسب با جهش ارز با سرعت بالایی خود را به این بازار نزدیک کرد. تا جایی که اقتصادی ترین محصولات موجود در بازار هم کانال 300 میلیون تومان را پشت سر گذاشتند.

با توجه به این شرایط پیش بینی کاهش قیمت خودرو امری بعید به نظر می رسد. گرچه نرخ دلار پس از صعود به کانال 44 هزار تومان در کف بازار یک بازگشت 4000 تومانی را تجربه کرد، اما بسیاری از کارشناسان و فعالان بازار این بازگشت را مقطعی و ناشی از سیاست دستوری دولت و تغییر رئیس کل بانک مرکزی می دانند.

به رغم اینکه دلار طی هفته جاری در بازدهی هفتگی بازارها کمترین رشد را داشت، اما در عین حال 2.72 درصد صعود کرد تا بخشی از عقب نشینی 4.83 درصدی هفته گذشته خود را جبران کند.

به نظر می رسد همچنان زور عوامل اقتصادی به دستورات دولت بچربد و تا پایان سال دولت نتواند بیش از این بازار ارز را کنترل کند. خوش بینانه ترین حالت این است که دولت نرخ دلار را تا پایان سال در کانال کنونی نگه دارد.

سمت و سوی بازار دلار

با توجه به تداوم و تشدید تحریم ها و بازگشت نخوردن ارزهای حاصل از صادرات و همچنین بروز کسری حدود 400 هزار میلیارد تومانی در بودجه سال جاری به نظر می رسد ارزش پول ملی به سقوط خود تا نوروز 1402 ادامه دهد.

آخرین آمار بانک مرکزی نشان می دهد که تا پایان مهر 1401 خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی ۴۱ هزار میلیارد تومان رشد کرده است. بدهی بانک ها به بانک مرکزی نیز ۵۱ هزار میلیارد تومان رشد داشته که در 20 سال اخیر یک رکورد محسوب می شود. این اتفاق معنایی جز سرعت گرفتن موتور پرقدرت خلق پول و از دست رفتن ارزش ریال در مقابل ارزهای خارجی ندارد.

حال در چنین شرایطی می توان انتظار داشت که بهای دلار در بازار ایران کاهش یابد و روند بازار خودرو را هم متعاقب خود نزولی کند؟

سبقت خودرو از تورم

پشرایط موجود در اقتصاد کلان، ازجمله شاخص هایی نظیر تورم دیگر متغیر مهم مؤثر بر بازار خودرو شناخته می شود. با توجه به پیش بینی کارشناسان از تداوم تورم حداقل 40 درصدی در سال جاری، از ابتدای سال بسیاری از آن ها نمودار بازار خودرو را تا پایان سال با رشد 40 درصدی و هم راستا با تورم ترسیم می کردند. اما جهش یکباره نرخ دلار نشان داد که بازار ارز نقش پررنگ تری در قیمت گذاری خودرو دارد.

البته این اتفاق را نباید به معنای مسیر جدای بازار ارز از تورم دانست. به هر ترتیب ارز هم به عنوان بازاری اقتصادی از شاخص تورم پیروی می کند. اما دولت ها همواره با فشردن فنر ارزی، باعث جهش های فراتورمی آن در مقاطع مختلف می شوند. در این میان بازارساز خودرو این موقعیت را به نفع خود تمام و بار تورم را حداقل دو بار در بازار تخلیه می کند. یک بار در هنگام صعود شاخص تورم و بار دیگر در زمان رهاشدن فنر فشرده ارز.

بدین ترتیب پیش از پایان سال قیمت خودرو در بازار آزاد از شاخص تورم پیشی گرفت و چشم انداز کارشناسان از بازدهی 40 درصدی را پشت سر گذاشت.

ثبت بازدهی 66 درصدی در بازار خودرو

بررسی قیمت های درج شده در سایت دیوار نشان می دهد امروز جمعه، 23 دی 1401، پراید 111، با قیمت 290 میلیون تومان معامله می شود. این مدل خودرو که در ابتدای سال 190 میلیون تومان قیمت داشت، ابتدای این هفته تا 300 میلیون تومان پیش رفت. اگر قیمت امروز را مبنای محاسبات قرار دهیم، از ابتدای سال تا کنون فقط پراید 52.6 درصد گران شده است.

پژو 206 تیپ 2، دیگر محصول پرطرفدار بازار نیز از 269 میلیون تومان ابتدای سال به 447 میلیون تومان در حال حاضر رسیده است که بازدهی بیش از 66 درصدی محسوب می شود. سایناEX نیز با رشد 53 درصد در بازه زمانی مورد بررسی از 198 میلیون تومان به 303 میلیون تومان رسید.

گذشته از رشد حداقل 100 میلیون تومانی این محصولات در کمتر از 10 ماه، اکثر خودروها رشد بیش از 50 درصدی را بر جای گذاشته اند و مدل های محبوبی نظیر 206 نزدیک به 70 درصد بازدهی از خود بر جای گذاشته اند.

مسیر تورم تا پایان سال

با توجه به رشد نقدینگی، ارائه بودجه انبساطی، بی توجهی به اصلاح نظام یارانه ای و شرایط حاکم بر بازارهای سرمایه و کالا به نظر می رسد سیاست جراحی اقتصادی دولت سیزدهم در ترمیم تورم منجر به عفونت شده است. بدین ترتیب شاید انتظار برای کاهش نرخ تورم تا پایان سال و تأثیر آن روی بازار خودرو با چاشنی خوش بینی همراه باشد.

نقش عرضه و تقاضا در بازار خودرو ایران

عرضه و تقاضا، مهم ترین اصل کشف قیمت در هر بازار شناخته می شود. با این حال بازار خودرو ایران چند سالی است که بایسته های علم اقتصاد را هم زیر سوال برده است. این بازار که در ثبات قیمت بدون تقاضا می ماند، با جهش قیمت ها با انبوه مشتری مواجه می شود.

اما نکته اساسی پیشی گرفتن عجیب تقاضا از عرضه خودروست. شاید بهترین منبع برای استناد به تقاضای موجود در بازار خودرو طرح های فروش خودروسازان دولتی باشد. در طرح فروش ایران خودرو که طی آبان سال جاری برگزار شد، بیش از 6.5 میلیون متقاضی اقدام به ثبت نام کردند. این در حالی است که ایران خودرو در این طرح تنها 39 هزار دستگاه از تولیدات خود را عرضه کرد.

یعنی از هر 167 نفر تنها یک فرد شانس برنده شدن در این لاتاری را داشت. حال با توجه به شکاف 6.41 میلیونی عرضه و تقاضا می توان امید داشت که قیمت ها تعدیل شود؟

از سوی دیگر، وعده تولید 1.6 میلیون دستگاهی خودرو در سال جاری در حد همان وعده باقی مانده و تا بدین جای سال خودروسازان حتی نتوانسته اند تیراژ تولید خود را میلیونی کنند. چه بسا در صورت تحقق این وعده هم شکاف حدود پنج میلیون دستگاهی بین عرضه و تقاضا پا برجای می ماند.

عرضه قطره چکانی خودرو در طرح های قرعه کشی و بورس کالا و وجود رانت هایی برای مادران دارای بیش از یک فرزند و صاحبان خودروهای فرسوده باعث می شود متقاضیان واقعی خودرو بیش از پیش نسبت به خرید خودرو و تعدیل قیمت ها ناامید شوند.

البته در متغیر عرضه و تقاضا همچنان دولت و البته افراد وابسته به خودروسازان در بازار هستند که مهم ترین نقش را در بازار می آفرینند و برای بررسی این مؤلفه باید بار عوامل سیاسی را بیش از رویکردهای اقتصادی دانست. حال آیا دولت و خودروسازان اراده و توان پاسخ به نیاز موجود در بازار را دارند که بتوان نسبت به کاهش قیمت خودرو تا پایان سال امید داشت؟

واردات خودرو؛ منجیِ نیازمند ناجی

در شرایطی که دولت در بهبود بازار ارز، شاخص تورم و توازن عرضه و تقاضای خودرو کارنامه ناموفقی دارد، وزارت صمت بارها وعده داده با اجرای واردات شرایط بازار خودرو را به حد ایدئالی برساند.

در حالی خودروهای وارداتی قرار است منجی بازار ایران شوند که تا کنون تنها 22 دستگاه خودرو از برند کیا وارد کشور شده است. خودروهایی که با توجه به تعرفه گمرکی، هزینه حمل و نقل، سود بازرگانی و … بعید است کمتر از دو میلیارد تومان قیمت بخورند. حال آیا دولت می تواند با خودروهای لوکس میلیاردی بازار خودرو داخلی را کنترل کند؟

واردات 22 دستگاه کیا به بازار خودرو ایران

تداوم رکود تورمی در بازار خودرو

نگاهی به شرایط حاکم بر بازار خودرو در این روزها نشان می دهد که اکثر معامله گران در فضای بیم و امید به سر می برند. اگر سری به مراکز خرید و فروش خودرو بزنیم، افراد زیادی در این مراکز به چشم نمی آیند. آن هایی هم که آمده اند بیشتر به دنبال اطلاع از قیمت ها هستند تا خرید خودرو.

فروشندگان نیز اکثراً نمایشگاه دارانی هستند که امید و حتی تمایلی برای فروش ندارند. اکثر آن ها می دانند که در این شرایط امکان فروش خودرو وجود ندارد. خودشان هم به امید موج جدید افزایش قیمت بازاریابی چندانی انجام نمی دهند. آن ها نیم نگاهی هم به بازار ارز دارند تا در صورت کوچک ترین جهشی، دوباره بر موج گرانی بازار بدمند.

با توجه به شرایطی که به آن اشاره شد شاید چشم انداز بازدهی خودرو در سال جاری برآورده شده باشد و بازار دیگر کششی از خود نشان ندهد؛ اما همچنان کارشناسان کاهش قیمت را امری تقریباً غیرممکن می دانند و معقتدند در بهترین حالت دولت با سیاست های دستوری فعلاً افزایش قیمت را متوقف کند.

جدول کامل قیمت خودروهای داخلی و وارداتی