بورس کالا عامل افزایش قیمت خودرو در بازار

با وجود تبلیغاتی که در خصوص مزایای عرضه خودروها در بورس صورت می گرفت، به گفته برخی کارشناسان، بورس کالا و عرضه خودرو در آن، یکی از دلایل اصلی و از متهمین افزایش قیمت ها در هفته های اخیر باشد.

به گزارش فرصت امروز به نقل از الف، خبر افزایش قیمت خودرو در سال های اخیر برای مردم ایران که با تورم دست وپنجه نرم کرده و هر شکلی از گرانی های سرسام آور را دیده اند شاید چندان تعجب آور نباشد اما افسارگسیختگی قیمت ها در بازه زمانی کوتاه آن هم به شکل سرسام آور، مصرف کنندگان واقعی خودرو را در شوک فرو برده است؛ آن هم در مقطعی که دیگر بازارها نظیر ارز و سکه هم در تلاطم به سر برده و هر روز رکوردهایی جدید در آن خلق می شود و این همزمانی افزایش قیمت ها شوک روانی بی سابقه ای به مصرف کنندگان وارد کرده است. گزارش ها حکایت از این دارد که در طی یک بازه 8 روزه، قیمت خودروها به طور میانگین 40 تا 45 میلیون تومان افزایش داشته. در نظر بگیریم که این میانگین قیمتی است و برخی خودروها رشدی بیش از این را تجربه کرده اند!

خلق رکورد در آذرماه

مقایسه قیمت ها در آبان و آذر، خود موید فاجعه ای است که در بازار خودرو خلق شده. پژو 206 تیپ 2 که در ماه گذشته 329 میلیون به فروش می رفت، اکنون به 375 میلیون رسیده است! پژو 207 پانوراما از 635 به 700 میلیون رسیده، دنا اتوماتیک توربوپلاس که در آبان ماه 580 میلیون بود در حال حاضر سقف قیمتی 640 میلیون را تجربه کرده و دیگر خودروها که همگی حاکی از رشد قیمتی بی سابقه در این بازار است. با وضعیت کنونی و در این میان، تنها مصرف کننده است که متضرر می شود و تلاطم این بازار بیشتر به سود واسطه گران و دلالانی است که از نوسان های قیمتی کسب سود می کنند. 

افزایش عرضه ای که اثرگذار نیست

اگرچه غالب اقتصاددانان یکی از راهکارهای کاهش قیمت کالاها در بازار و رسیدن به نقطه تعادل را افزایش عرضه ذکر می کنند اما حداقل تاکنون این سیاست در بازار خودروی ایران اثرگذار نبوده و افزایش عرضه ای که در این بازار رخ داده نتوانسته کمکی به کاهش قیمت کند که البته این موضوع دلایل مختلفی دارد. رضا فاطمی امین، وزیر صمت اخیراً در جلسه علنی مجلس با اشاره به افزایش تولید و عرضه خودروهای سبک اظهار داشت:« اگر به دنبال تعادل در بازار خودرو هستیم باید عرضه و تقاضا را به هم نزدیک کرده و هر چقدر شکاف عرضه و تقاضا بیشتر باشد بازار متلاطم تر و تحت تأثیر نرخ ارز خواهد بود. 8 ماهه اول سال جاری نسبت به 8 ماهه سال گذشته 32 درصد عرضه خودروی سواری افزایش پیدا کرد و همچنین در آبان ماه 122 هزار دستگاه انواع خودروهای سبک و سنگین تولید شده که تولید آبان ماه سال جاری رکورد 5 ساله را شکست. همچنین خودروهای سنگین نیز 176 درصد افزایش پیدا کرد و بر روی توازن تولید کنندگان متمرکز شدیم».

هر چند خودروسازان در سال جاری تولید بیشتر را را تجربه کرده اما این افزایش میزان تولید و عرضه بیشتر تناسبی با تقاضای موجود در بازار ندارد که از مهم ترین دلایل آن، تبدیل شدن خودرو به کالایی سرمایه ای است. در شرایط کنونی که ریال در حال از دست دادن ارزش خود است بهترین وسیله برای حفظ ارزش سرمایه افراد، تبدیل کردن پول های نقد خود به دارایی هایی نظیر خودرو، مسکن، سکه و ارز است و همین امر به افزایش تقاضا در بازار خودرو دامن زده است که البته حاکم شدن این شرایط، معلول تحریم ها و ضرباتی است که به ریال وارد می شود. به علاوه اینکه حضور و فعالیت در بازار خودرو، پیچیدگی ها، محدودیت ها و حتی خطرات دیگر بازارها نظیر ارز و مسکن را ندارد و به نوعی دم دست ترین بازاری است که برای افراد وجود دارد و همین امر به تحریک تقاضا دامن می زند. 

بورس؛ حربه ای برای آزادسازی قیمت ها!

با وجود اینکه تبلیغات وسیعی برای عرضه خودروها در بورس کالا و مزایای آن از جمله کشف قیمت های حقیقی صورت می گرفت اما شواهد حکایت از این دارد که این روش و عرضه خودروها در بورس، حربه ای برای آزادسازی قیمت هاست. زیرا دولت به دلیل مالکیت دو شرکت اصلی خودروسازی کشور مخالفت های علنی خود را با آزادسازی یک باره قیمت ها، بارها اعلام کرده بود و خودروسازان مجوزی برای این امر نداشتند و حالا بورس فرصتی برای رهایی از قیمت گذاری دستوری و حرکت به سمت آزادسازی تلقی می شود. 

کامران رحیمی، کارشناس اقتصاد ایران در این باره به فارس گفت: «از ابتدای عرضه محصولات خودرویی در بورس کالا، گرچه از این راه به عنوان مسیری موقت یاد می شد، ولی به نظر می رسد سیاست گذار دیگر نگاه موقتی به این شیوه ندارد و برنامه ریزی کلانی برای ورود بیشتر محصولات، حتی پرتقاضا ها به تالار بورس دارد.

وی ادامه داد: با توجه به حاشیه های فراوانی که آزادسازی قیمت ها داشت، برنامه عرضه خودرو در بورس کالا به عنوان راهکاری بی سر و صدا برای افزایش قیمت ها و تا حدودی جبران زیان خودروسازان در نظر گرفته شد.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: صنعت خودرو در شرایط مساعدی نیست، عرضه خودرو در بورس نمی تواند برای مصرف کننده مفید باشد، عرضه کم خودروها سبب شده است تقاضا بازهم موجب افزایش قیمت خودرو نزدیک به بازار آزاد شود.

رحیمی افزود: از طرفی اختلاف کم قیمت خودرو میان بازار آزاد و بورس کالا، به اندازه خواب پول است و با بررسی قیمت ها می توان گفت تنها خودروسازان برنده این موضوع هستند. به نظر می رسد این شیوه فروش تأثیری بر کاهش قیمت خودرو ندارد، چراکه بورس کالا صرفاً یک پلتفرم است و به طور مستقیم بر روند بازار خودرو تأثیری نخواهد داشت. به عبارت دیگر، هرچند هنوز بخش قابل توجهی از خودرو ها وارد بورس کالا نشده اند، اما به همین میزان هم تنها سود این اقدام به جیب تولیدکنندگان رفته است.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: آن موضوعی که در واقع بر کاهش قیمت خودرو تاثیرگذار است، تداوم این عرضه هاست، زیرا میزان زیان شرکت ها کم می شود و می توانیم امیدوار باشیم که بدهی بانکی آن ها کمتر شود، همچنین از این جهت حداقل تورم جدیدی به کشور وارد نشود».

مصرف کننده حقیقی، بازنده شرایط کنونی

شرایط کنونی بازار خودرو و افزایش قیمتی که به صورت روزانه در آن رخ می دهد، مصرف کنندگان حقیقی را به بازندگان اصلی تبدیل کرده است. تصور کنیم فردی که در این تلاطم اقتصادی کشور، با مشقت زیاد سرمایه ای را اندوخته که بتواند مالک خودرو شود حال با این افزایش قیمت ها چگونه توانایی جبران این شکاف قیمتی را دارد؟ در نقطه مقابل، برندگان واقعی خودروسازان، سفته بازان و دلالان اند که از این آشفتگی سودهای کلانی را صاحب شده و می توان این گونه نتیجه گیری کرد که تداوم وضعیت کنونی به سود آنهاست.

جدول کامل قیمت خودروهای داخلی و وارداتی