روش ترکیه برای کنترل قیمت خودرو

به گزارش فرصت امروز به نقل ازشفقنا، بازار خودروی ترکیه با شوک خبری بزرگی بیدار شد. روز گذشته رسما اعلام شد که از ۱۸ مرداد ماه خریداران خودروهای صفر کیلومتر بلافاصله نمی توانند خودروهای خود را بفروشند. پایه و اساس این محدودیت، کنترل قیمت در بازار خودروی ترکیه است.

روزنامه جهان صنعت در تحلیل نقش مالیات ها بر قیمت خودرو در کشور ترکیه آورده است: در حال حاضر خودروی فولکس واگن گلف نسل هشتم (MK8) یکی از پر فروش ترین هاچ بک های بازار خودروی ترکیه است. بررسی های «جهان صنعت» نشان می دهد این خودرو در ترکیه با در نظر گرفتن نرخ برابری ریال- لیر حدود ۳ میلیارد و ۱۹۱ میلیون تومان تمام می شود. این در حالی است که در ایران یک محصول هاچ بک مشابه این خودرو مانند «فیدلیتی» بهمن موتور را می توان با قیمت کارخانه ۸۴۰ میلیون تومان خرید. از تاریخ اعلام شده، خودروهای صفر کیلومتر تنها به شرط گذشت ۶ ماه از زمان تحویل می توانند به فروش برسند. البته دولت شرط طی شدن حداقل ۰۰۰/۵ کیلومتر را هم در نظر گرفته است. ماجرا از هفته گذشته شروع شد. مهمت موش (Mehmet Muş) وزیر بازرگانی ترکیه اعلام کرده بود که در نظر دارد بازار خودروی ترکیه را کنترل کند. او هفته گذشته گفته بود: «خودروهای صفر کیلومتر نمی توانند بدون گذشت زمان و طی شدن کیلومتر مشخصی به سرعت به فروش برسند.» پس از یک هفته، طی خبری که روز گذشته منتشر شد جزئیات این طرح رسما رسانه ای شد. اقتصاد ترکیه در طول یک سال گذشته وضعیت نابسامانی را پشت سر گذاشته است. به همین دلیل عموم مردم از خودرو اکنون به عنوان کالایی سرمایه ای استفاده می کنند. وضعیت بازار خودروی ترکیه این گونه است که نمایندگی ها خودروی صفر کیلومتری ندارند. اما در گالری ها خودروهای صفر کیلومتر بسیاری برای خرید وجود دارد؛ البته به قیمت بسیار بالاتر از کمپانی ها! به همین دلیل طرح محدودیت زمان و کیلومتر از امروز در بازار خودروی این کشور اجرایی خواهد شد. دولت امیدوار است با اجرایی کردن این طرح، قدری روند افزایش قیمت خودرو در ترکیه را کُند کند. مهمت موش باور دارد مقصر اصلی این نابسامانی در قیمت خودرو، گالری ها هستند. او باور دارد که دلال ها به سرعت خودروهای صفر کیلومتر را از نمایندگی ها خریداری می کنند. در چنین وضعیتی خریدار واقعی زمانی که به نمایندگی برندی مراجعه می کند، خودرویی برای خرید پیدا نمی کند.

چرا قیمت ها در بازار خودروی ترکیه افزایش یافت؟

در طول یک سال گذشته قیمت دلار در این کشور رو به افزایش بود. این روند نه تنها بر بازار خودرو ترکیه تاثیر گذاشت، بلکه نرخ خرید اقلام خوراکی و… نیز سیر صعودی یافت. مردم این کشور برای از دست نرفتن سرمایه های خود به دلیل تورم تلاش کردند اموالی را خریداری کنند. مواردی مانند خانه، طلا، دلار، خودرو و… از جمله کالاهایی بود که ترک ها به سراغ آن رفتند.

در بحث مسکن، روس ها، اوکراینی ها، ایرانی ها، عراقی ها و… بازار را در دست دارند. اما بازارهایی چون طلا و خودرو همچنان برای ترک ها در دسترس است.

بسیاری از پارکینگ های منازل این روزها شاهد پارک شدن خودروهای صفر کیلومتر هستند. خریداران باور دارند با خرید خودروی صفر ارزش پول خود را برای ماه های آینده حفظ خواهند کرد. اما دلالان با استفاده از این فرصت، خودرو را نیز کالایی دست نیافتنی کردند. به همین دلیل دولت باید نظارت بیشتری بر عرضه و تقاضای بازار خودرو در ترکیه داشته باشد. دستوری که از امروز اجرایی خواهد شد نیز دست سودجویان از بالا بردن قیمت خودرو در این کشور را کوتاه خواهد کرد. لااقل برای مدتی! وزیر بازرگانی ترکیه گفت این طرح همیشگی نخواهد بود. محدودیت اعلام شده برای مدتی اجرایی خواهد شد تا بلکه بازار خودرو در ترکیه متعادل شود.

نقش مالیات ها بر افزایش قیمت خودرو در ترکیه

بهتر است نقش مالیات ها بر قیمت خودرو را در ترکیه با ذکر مثالی بیان کنیم. فولکس واگن گلف نسل هشتم (MK8) یکی از پرفروش ترین  هاچ بک های بازار خودروی ترکیه است. این در حالی است که قیمت تمام شده این خودرو با احتساب مالیات ها سر به فلک کشیده است. در نتیجه بسیاری از مردم ترکیه باور دارند که دولت، مقصر اصلی گرانی است. در واقع ترک ها یک Golf برای خود و دو Golf برای دولت خریداری می کنند!

نرخ مالیات خودروها در بازار خودروی ترکیه

ماجرای مالیات ویژه مصرف (ÖTV) نیز حکایت جالبی در ترکیه دارد. دولت نرخ مالیات ÖTV برای سال ۲۰۲۲ را به سه بخش تقسیم کرده است. خودروهای زیر ۱۶۰۰ سی سی، خودروهای ۱۶۰۰ تا ۲۰۰۰ سی سی و خودروهای بیشتر از ۲۰۰۰ سی سی. یعنی هر خودرویی بسته به حجم موتور و قیمت پایه مالیات تعیین شده خود را دارد. طبیعتا هر چه قیمت پایه خودرو بالاتر باشد، مالیات آن هم بیشتر خواهد بود. به همین دلیل خودروهایی که حجم موتور بالاتر از ۱۶۰۰ دارند، هزینه بیشتری برای مالکان آنها خواهند داشت. این در حالی است که دولت ترکیه برای خودروهای هیبریدی، مالیات کمتری دریافت می کند. طبق نرخ مصوب، خودروهای هیبریدی تا ۱۸۰۰ سی سی با قدرت بیشتر از ۵۰ کیلووات به سه بخش تقسیم می شوند. در این بخش، خودروهایی که قیمت پایه آنها تا ۱۳۰/۰۰۰ لیر است، ۴۵ درصد مالیات خواهند داشت. این نرخ برای خودروهای تا ۱۷۰/۰۰۰ لیر ۵۰ درصد تعیین شده است. خودروهایی که قیمت پایه آنها بیش از ۲۱۰/۰۰۰ باشد هم ۸۰ درصد مالیات دارند. خودروهای تا ۲۵۰۰ سی سی که توان آنها بالاتر از ۱۰۰ کیلووات باشد نیز ۱۳۰ درصد مالیات خواهند داشت؛ به شرط آنکه قیمت پایه آنها ۱۷۰/۰۰۰ لیر باشد.

مالیات خودروهای برقی در ترکیه

رقم تعیین شده برای مالیات خودروهای برقی (EV) نیز به سه بخش تقسیم شده است: خودروهایی که تا ۸۵ کیلووات قدرت داشته باشند تنها ۱۰ درصد مالیات دارند. این نرخ برای خودروهای برقی با توانی بین ۸۵ تا ۱۲۰ کیلووات، ۲۵ درصد اعلام شده است. خودروهای قوی تر از ۱۲۰ کیلووات هم سهم مالیاتی ۶۰ درصدی دارند.

خودروهای برقی گران قیمت بسیاری در بازار خودروی ترکیه حضور دارند. به همین دلیل، دولت به تازگی نرخ جدیدی برای مالیات این خودروها تصویب کرد.

بر اساس آخرین مصوبه، خودروهای برقی تا ۱۶۰ کیلووات قدرت اگر قیمت پایه کمتر از ۷۰۰/۰۰۰ لیر داشته باشند، ۱۰ درصد مالیات خواهند داشت. این رقم برای مالیات خودروهای برقی بیش از ۷۰۰/۰۰۰ لیر با همان قدرت موتور، ۴۰ درصد تعیین شد.

چرا خودرو کالایی سرمایه ای است؟

ترکیه با تورم بسیار بالای ۷۸ درصدی روبه رو است. یک فرمول کلی وجود دارد. در هر کشوری که سه فاکتور تورم، نرخ ارز و مالیات در آن بالا باشد، دلال ها و فرصت طلبان به دنبال منفعت خود هستند. در چنین بازاری، هر خودرویی که وارد کشور شود، به سرعت به کالایی سرمایه ای تبدیل خواهد شد، چراکه تعداد عرضه کم و متقاضی خرید این خودروها زیاد است. مردم حتی با قرض کردن پول تلاش دارند خودروی صفر کیلومتری برای خود تهیه کنند. به این امید که در ماه های آینده و در نتیجه تورم بیشتر ارزش پول خود را حفظ کرده باشند. دلالان اما افرادی هستند که با رانت، خودروهای وارد شده را دست اول تهیه می کنند و گران تر به مردمی که به فکر حفظ سرمایه هستند می فروشند. در چنین مواقعی، دولت ها سودجویان را مقصر می دانند. در ترکیه نیز چنین اتفاقی رخ داد. اکنون دولت به دلیل سیاست های اقتصادی، خودرو را تبدیل به کالایی سرمایه ای کرده است. منتقدان اما باور دارند که نمی شود به خاطر عده ای، کل این صنعت را زیر سوال برد. آنها مالیات های سرسام آور و کمبود خودرو در بازار را دلیل اصلی گرانی در بازار خودروی ترکیه می دانند

جدول کامل قیمت خودروهای داخلی و وارداتی

جدول کامل قیمت محصولات ایران خودرو

جدول کامل قیمت محصولات سایپا