علت خارش مقعد چیست؛ علائم، درمان فوری در خانه + پمادها

خارش مقعد که به صورت خارش آنی و لحظه ای ایجاد می شود، یکی از علائم شایع بیماری های مختلف است. اغلب موارد خارش مقعد را می توان در خانه بدون نیاز به مراجعه به پزشک درمان کرد. یا حتی در برخی موارد نیاز به درمان نداشته و از بین می روند. ما در این مقاله علل احتمالی را همراه با درمان های خانگی برای تسکین خارش بررسی می کنیم.

خارش مقعد چیست؟

خارش مقعد یا Anus itching تحریک پوست در دهانه کانال مقعدی است که از طریق آن مدفوع از بدن خارج می شود. این قسمت که انتها راست روده یا (همان رکتوم) می باشد، گاها دچار خارش یا سوزش می شود. پوست اطراف دهانه به نام مقعد شناخته می شود. خارش اغلب با میل به خاراندن همراه است. اگرچه این عارضه ممکن است واکنشی به مواد شیمیایی موجود در مدفوع باشد، اما اغلب به معنای التهاب ناحیه مقعد است. شدت خارش و میزان التهاب با خاراندن شدید و وجود رطوبت افزایش می یابد. در شدیدترین حالت، خاریدن قسمت انتهایی راست روده باعث ناراحتی غیر قابل تحملی می شود که اغلب به عنوان سوزش و درد توصیف می شود.

چرا به خارش مقعد دچار می شویم؟

علل خارش مقعد اغلب به مشکلات پوستی یا داخلی مربوط می شود. علل مرتبط با خارش عبارتند از:

• درماتیت آتوپیک (نوعی اگزما)
• اصطکاک بیش از حد در ناحیه مقعد، مانند پاک کردن به دستمال های زبر پس از اجابت مزاج
• استفاده از شوینده های عطری و زیاده روی در پاک کردن با دستمال
• تمیز نشدن کامل رکتوم پس از دفع
• پسوریازیس

شرایط پزشکی که می تواند باعث خارش مقعد شود عبارتند از:

• اسهال
• بی اختیاری یا نشت مدفوع
• بواسیر یا هموروئید
• عفونت های انگلی
• عفونت های مقاربتی
• برچسب های پوستی
• عفونت های باکتریایی
• عفونت های قارچی
• شقاق مقعد
• تومورهای مقعد یا سرطان

علل دیگر عبارتند از مصرف ملین ها یا سایر داروهایی که باعث اسهال می شوند. برخی غذاها نیز با خارش مقعد مرتبط هستند. این خوراکی ها شامل:

• شکلات
• غذاهای ادویه دار
• نوشیدنی های کافئین دار
• گوجه فرنگیها
• میوه هایی از خانواده مرکبات

علائم و نشانه های خارش مقعد چیست؟

این عارضه نیز مانند هر بیماری دیگری دارای نشانه های مربوط به خود است. که بیمار علاوه بر خارش مقعد، ممکن است موارد زیر را نیز تجربه کند:

• سوزش
• درد
• قرمزی قابل مشاهده
• ورم
• زخم ها
• راش

خارش مقعد چگونه درمان می شود؟

اگر خارش ناشی از عفونت باشد، پزشک می تواند یک درمان ضد قارچ، ضد باکتری یا ضد انگلی برای خلاص شدن از شر ارگانیسم های عفونی تجویز کند. پمادهای تجویزی که دوزهای استروئیدی بالاتری دارند نیز می توانند خارش را کاهش داده و التهاب را کاهش دهند.

بواسیرهایی که باعث خارش مقعد می شوند ممکن است به درمان های تهاجمی تری نیاز داشته باشند، مانند بستن باند برای کوچک کردن هموروئید یا برداشتن بواسیر با جراحی و درمان با لیزر.

اجتناب از غذاها و داروهایی که باعث خارش مقعد می شوند نیز می تواند علائم فرد را کاهش دهند.

چه زمانی باید برای درمان پزشکی اقدام کرد؟

علائم خارش مقعد به ندرت یک اورژانس پزشکی است. شرایط استثنائی زمانی است که خونریزی از رکتوم خود را تجربه می کنید. خونریزی ممکن است نشانه ای از اختلال در کارکرد دستگاه گوارش باشد.

اگر این خارش زندگی روزمره شما را مختل می کند و حتی پس از درمان های خودمراقبتی بدتر می شود، به پزشک مراجعه کنید.

درمان فوری در خانه

استفاده از داروهای آنتی هیستامین مانند هیدروکسی زین یکی از پیشنهادات پزشک برای برطرف کردن این عارضه در طول شب می باشد. داروهای موضعی مانند کورتیکواستروئید ملایم و هیدروکورتیزون به درمان التهاب پوست اطراف مقعد می توانند در کوتاه مدت کمک کنند. 

همچنین برای درمان خانگی خارش و سوزش مقعد کلینیک اچ پی وی بیان می کند که در موقعیت های جدی  تر می توان از داروهای استروئیدی قوی برای رفع این عارضه استفاده کرد.

از روش های خانگی پرکاربرد در درمان خارش و سوزش می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تمیز کردن ناحیه تناسلی به آرامی: پاک کردن دقیق و آرام محل می تواند به خلاص شدن از سوزش و خارش مقعد شما کمک کند. همچنین باید به آرامی مقعد خود را شستشو داده و سپس با یک دستمال کاغذی یا پارچه نخی خشک نمایید.
• از دستمال مرغوب استفاده کنید: از دستمال های توالت نرم و غیر رنگی استفاده کنید که فاقد حساسیت باشند.
• رژیم غذایی فیبردار داشته باشید: غذاهایی همچون انواع حبوبات، میوه ها و سبزیجات برای استفاده مداوم در رژیم غذایی کاملا مناسب هستند.
• از دستشویی های خارج استفاده نکنید: هنگام استفاده از دستشویی های بیرون از خانه از لمس نواحی تناسلی خود خودداری نمایید.
• کیسه آب گرم: فراموش نکنید که استفاده از کیسه آب گرم باعث گرم شدن ناحیه مقعد و در نتیجه گردش خون می شود. این عامل می تواند از کاهش درد بکاهد.
• جلوگیری از بی اختیاری مدفوع: اگر به عارضه بی اختیاری مدفوع دچار هستید، از یک پارچه نخی کوچک بر روی محل مقعد استفاده کرده و آن را به طور منظم عوض کنید. لباس زیر شما باید نخی باشد و از استفاده لباس های زیر تنگ خودداری کنید.
• از ورزش هایی که به ناحیه نشیمنگاه فشار وارد میکنند دوری کنید: از ورزش هایی مانند دوچرخه سواری و اسب سواری تا زمان رفع یبوست باید دوری کنید.

روشهای جلوگیری از ابتلا به خارش مقعد

داشتن یک سبک زندگی سالم می تواند به جلوگیری از خارش مقعد کمک کند. روش های پیشگیری عبارتند از:

حفظ یک رژیم غذایی سالم و ورزش روتین

خوب غذا خوردن و ورزش منظم می تواند به ارتقای نظم گوارشی برای جلوگیری از ابتلا به بیماری های اسهال و هموروئید کمک کند.

همینطور 30 دقیقه پیاده روی در روز گردش خون در بدن را افزایش داده و باعث سلامتی می شود.

رعایت عادات بهداشتی خوب

رعایت بهداشت خوب می تواند به جلوگیری از خارش کمک کند. اقدامات خوب شامل خودداری از خاراندن و تمیز و خشک نگه داشتن ناحیه مقعد است.

پوشیدن لباس های گشاد

پوشیدن لباس های گشاد با الیاف طبیعی و قابل تنفس می تواند تحریک و رطوبت را به حداقل برساند.

استفاده از صابون های شفاف و مواد شوینده

خودداری از استفاده از صابون ها و مواد شوینده با رنگ و عطر نیز می تواند از تحریک پوستی که منجر به خارش مقعد می شود جلوگیری کند.